28 februari 2019 Magazine
Na een scheiding of de dood van je geliefde, volgt een intens rouwproces. Hoe lang dit duurt, wanneer je je opnieuw kan openstellen voor een relatie, dat is voor iedereen anders. Diny Thomas van Libelle vroeg duiding aan Rika Ponnet.
Na een scheiding of de dood van je geliefde, volgt een rouwproces. Maar hoe lang het proces duurt, dat is voor iedereen anders. Relatiedeskundige Rika Ponnet: "Sommige mensen kunnen een verlies heel snel rationaliseren. Dat zijn vaak de mensen die in actie schieten, de draad weer oppikken. Ze smijten zich in hun job en zijn bij wijze van spreken nooit thuis. Werken is voor hen verwerken. Dat zijn ook de mensen die heel snel opnieuw beginnen daten. Maar er zijn ook mannen en vrouwen die helemaal stilvallen, en tekenen van een depressie vertonen. Ze komen niet meer buiten, hebben tijd voor zichzelf nodig. En dan heb je mensen die zich in een reboundrelatie smijten. Die nieuwe liefde brengt troost, verdooft de pijn en neemt de eenzaamheid weg. Vaak zijn die relaties van korte duur. Het zijn overgangsrelaties waarin je de vorige verwerkt. Maar pas op: ook dat is een vorm van rouwen."
Hoe komt het dat het rouwproces bij de ene langer duurt dan bij de andere?
"Dat hangt af van je draagkracht en wat je tijdens je relatie hebt meegemaakt. Een goed huwelijk geeft je meer zelfvertrouwen, omdat je wéét hoe mooi het kan zijn. Als je alleen maar slechte herinneringen hebt aan je vorige partner is de kans groter dat je niet meer gelooft in de liefde en dat het meer tijd vraagt om dat geloof te herstellen."
Hoe weet je wanneer klaar bent voor een nieuwe relatie?
"De ene heeft wat meer tijd nodig dan de andere, maar de meeste mensen voelen het zelf heel goed aan. Een eerste indicatie is opnieuw verliefd kunnen worden. Het is een teken van leven, een teken dat je niet meer met jezelf en je rouwproces bezig bent, maar er anderen wilt bij betrekken. Een tweede indicatie is dat je gedachten niet continu bij je vorige partner zijn."
Storten mannen zich snellen in een nieuwe relatie dan vrouwen?
"Vrouwen blijven doorgaans langer single na een scheiding dan mannen. Vaak omdat ze vandaag de dag nog steeds het grootste deel van kinderzorg opnemen, wat een nieuwe relatie mogelijks wat bemoeilijkt. En ook omdat ze vaker ontgoocheld zijn in wat geweest is en daardoor wat meer tijd nodig hebben om zich opnieuw open te stellen. Het feit dat ze langer alleen zijn, hangt ook samen met het gegeven dat ze doorgaans beter omringd zijn, meer hebben geïnvesteerd in vriendschappen, familiebanden en daar dan ook meer op kunnen terugvallen na een scheiding. Onderschat ook niet de invulling die kinderen geven op emotioneel vlak: vrouwen zijn na een scheiding gewoon minder vaak alleen dan mannen. In oudere generaties zag je ook dat de zelfzorg van mannen eerder beperkt was en ze daardoor ook sneller aan een nieuwe relatie begonnen. Bij jongere generaties is dat niet meer of veel minder van toepassing."
Hoe ga je om met reacties als: wordt het niet eens tijd dat je een nieuwe vriend zoekt?
"Het zegt vooral veel over de angsten van de persoon die zo"n uitspraak doet. Sommige mensen vinden het confronterend als iemand alleen leeft, en kunnen zich niet voorstellen om zo lang alleen te zijn. Het boezemt angst in. Kinderen daarentegen willen hun ouders alleen maar gelukkig zien, en stellen de vraag uit een bepaalde bezorgdheid. Ze voelen zich verantwoordelijk. Als mama of papa alleen is, vinden zij dat ze er moeten zijn voor hen. Maar tegelijk verlangen ze ook om die verantwoordelijkheid te delen, met een nieuwe liefde bijvoorbeeld."
Sommigen blijven wél alleen. Is dat omdat ze er niet voor openstaan, of omdat ze niet de juiste tegenkomen?
"Zeker op latere leeftijd is het niet makkelijk om iemand tegen te komen met wie het klikt. Je hebt al heel wat bagage, je bent gevormd, je past je niet altijd even makkelijk meer aan. Maar de kans dat je écht niemand meer tegenkomt, is eerder klein. Tenzij de angst om opnieuw iemand te verliezen de bovenhand neemt. Daardoor ben je niet in staat je open te stellen voor anderen en zijn de contacten die je maakt veel oppervlakkiger. Daar kun je zelf niets aan veranderen. Die mensen zoeken dan vaak een andere invulling voor het gemis van hun geliefde: goede vriendinnen, een huisdier, de kleinkinderen. Daar is niks mis mee. De behoeftes die we hebben, moeten niet altijd door een liefdespartner ingevuld worden. Weet wel: er bewust voor kiezen om alleen te blijven, is een keuze die je nù maakt. Over vijf jaar kun je daar heel anders over denken."