18 maart 2019 Dagblad
Met ‘Matchmakers’ en ‘Boer zkt vrouw – de wereld rond’ krijgt Vlaanderen er twee datingprogramma’s bij. Relatie-tv is populairder dan ooit en voedt het idee dat een succesvolle liefdesrelatie maakbaar is. Artikel van Cathérine De Kock voor De Standaard
Vind je lief (Eén), De leugendetector (Vier), Dating naked (Vijf), Blind getrouwd (VTM), Hotel Römantiek (Vier), Temptation Island (Vijf): de lijst met programma"s over relaties, liefde en seks blijft aandikken. VTM begint straks ook nog een nieuw seizoen van Boer zkt vrouw, deze keer met boeren in het buitenland. En in april brengt Vier Matchmakers, een datingprogramma met Jani Kazaltzis. Relatie-tv scoort, en dus blijven tv-makers ze maken.
Het ene programma heeft evenwel al meer diepgang dan het andere. Dating naked is - weinig verrassend - een datingshow voor naakte mensen; Hotel Römantiek is een datingshow voor zestigplussers. En Temptation Island is een datingshow voor mensen die al een relatie hebben.
De kijker lust er wel pap van. Temptation Island en Blind getrouwd beleven hun best bekeken seizoen ooit.
De maakbare relatie
Onze fascinatie voor liefde en seks is van alle tijden, maar de tv-programma"s die nu gemaakt worden, sluiten vooral aan bij het idee dat succes en succesvolle relaties maakbaar zijn. ‘We zien relaties vandaag als een vorm van zelfrealisatie", zegt relatiebemiddelaar en seksuologe Rika Ponnet, die meewerkte aan Vind je lief. ‘Die ene, perfecte partner zegt iets over ons slagen als individu - dat is het idee. In werkelijkheid is een succesvolle relatie veel minder een persoonlijke verdienste. Onze achtergrond en de kansen die we van thuis meegekregen hebben, bepalen voor een belangrijk deel mee hoe onze liefdesrelaties zullen uitdraaien. Ik merk ook dat mensen door de nadruk op de maakbaarheid in die tv-programma"s nog rationeler gaan denken over hun partnerkeuze. Het is geen goed idee om te gaan checklist-daten, waarbij je de eigenschappen van de ideale partner zit af te vinken. Uit onderzoek weten we dat inzet en engagement even essentieel zijn voor het slagen van een relatie als een connectie."
Onvermijdelijk wegen we onze kijk op liefde en seks af tegenover die van het koppel op het scherm - dat is deel van de pret. Zo lopen de gemoederen in de huiskamer en op Twitter op als life coach Marjolein in Blind getrouwd Mike ijskoud begroet wanneer hij van een reis terugkomt. We leven mee als Damiano Wendy verrast met een overnachting in een b&b in datzelfde programma. En we krimpen ineen als Mike zijn ochtendadem in Marjoleins gezicht blaast aan de ontbijttafel. Of we ergeren ons aan de loze beloftes van heilig boontje Tim in Temptation Island. Zo worden het gedrag en de opmerkingen van koppels op het scherm vaak de aanleiding voor een gesprek in de huiskamer.
Onecht
Maar de intieme inkijk in het leven van singles en koppels die relatie-tv ons belooft, is natuurlijk niet zo intiem. Er staat namelijk een hele productieploeg op al die keukentafel- en bedgesprekken te kijken. ‘De impact van zo"n camera in een datingprogramma is enorm groot, weet ik door mee te werken aan Vind je lief", zegt Ponnet. ‘De hele productie is erop gericht om die nieuwe relatie te laten slagen. Een koppel krijgt zoveel bevestiging en aanmoediging dat de kans groter wordt dat ze bij elkaar blijven. De vraag is of dat ook zo blijft als de tv-ploeg weg is en de aandacht wegebt."
Matchmakers, Jani Kazaltzis" nieuwe programma, wil die datingstress doen verdwijnen. In het programma zoekt Kazaltzis drie potentiële partners voor een single, zonder dat die dat weet maar in overleg met haar of zijn vrienden. De single wordt tijdens een ‘toevallige" ontmoeting met die dates met een verborgen camera gefilmd. ‘Veel datingprogramma"s zetten kandidaten samen in een kunstmatige situatie waardoor ze gestresseerd raken. Matchmakers wil daar tegenin gaan. Mensen zijn op hun echtst als ze daten zonder dat ze weten dat ze gevolgd worden", zegt Barbara Salomon, persmedewerkster van Vier.
Ponnet vindt het maar niets. ‘Het is net onechter dan een datingprogramma, waar beide partijen weten dat ze op zoek zijn naar een lief en beseffen dat ze gefilmd worden. Bovendien creëert samen zenuwachtig zijn een band, je erkent meestal van elkaar dat je allebei gestresseerd bent."
Knippen en plakken
Ook niet vergeten dat tv-makers vele uren opnames tot een verhaallijn knippen en plakken die kijkers kan boeien. Emoties worden groter aangezet, ‘herkenbare" situaties extremer gemaakt. ‘In het echte leven is er ook sleur en gewonigheid, die zie je natuurlijk niet op tv", zegt Ponnet. ‘Onlangs hoorde ik iemand uitleggen waarom hij zo graag naar Temptation Island kijkt. "Dan zeggen we in de sofa tegen elkaar: we doen het blijkbaar toch niet zo slecht als koppel, hé." Absurd. Want wat is de kans dat je in het echte leven op een eiland met tien gewillige vrouwen belandt?"