Settle for less, of toch niet

"Downdating is een term die van toepassing is op iedereen die onder zijn of haar ‘marktwaarde' aan het daten slaat, zij het op vlak van opleiding, van aantrekkelijkheid enz. Mensen proberen doorgaans het onderste uit de kan te halen, ook wat partnerkeuze betreft." Maar nu lijkt het er op dat steeds meer hoogopgeleide vrouwen kiezen voor een partner met een lager opleidingsniveau. Interview van Eline Maeyens van Metro met Rika Ponnet en Alfons Vansteenwegen.

Relatie-expert Rika Ponnet vindt dat downdaten onder vrouwen niet zo verwonderlijk: "Er zijn tegenwoordig stilaan meer hoogopgeleide vrouwen dan hoogopgeleide mannen. Zo is er een soort schaarste op de markt: vrouwen hebben minder keuze als ze een man willen van hetzelfde of een hoger opleidingsniveau als zichzelf." En dat is nog heel vaak het geval: "Klassiek zijn vrouwen op zoek naar een man naar wie ze kunnen opkijken. Voor heel wat vrouwen speelt de status van een man nog een wezenlijke rol."
Relatietherapeut en seksuoloog Alfons Vansteenwegen denkt dat vrouwen niet per se meer opkijken naar een partner met een hoog diploma en inkomen. "Vrouwen hebben vandaag een eigen inkomen en staan dus heel wat sterker. Vroeger werkten vrouwen niet of hooguit halftijds en moesten ze getrouwd geraken om voldoende financiële middelen te hebben."

Gelijk versus gelijkwaardig

"'Downdaten' klinkt heel pejoratief", vindt Rika Ponnet. "Maar eigenlijk wijst het op het feit dat er andere elementen in de weegschaal worden gelegd tijdens het zoeken naar een partner. Zo kunnen pakweg een krachtige persoonlijkheid, sociale vaardigheden of creatief talent doorslaggevender zijn dan opleiding." Alfons Vansteenwegen beaamt: "Alle troeven spelen: als een man charmant is, goed kan koken, goed is voor de kinderen, dan mag hij best wat lager opgeleid zijn dan de vrouw." Ponnet voegt nog toe: "Opleidingsniveau is trouwens niet gelijk aan intelligentie: vrouwen presteren gewoon beter op school." Een erg groot verschil in intelligentieniveau tussen twee partners vermindert de slaagkansen van de relatie wel drastisch, volgens Ponnet.

"Dat beide partners in een relatie niet gelijk zijn, is een feit", aldus Alfons Vansteenwegen. "Maar in onze Westerse cultuur zijn beide partners doorgaans wel gelijkwaardig. Een hoogopgeleide vrouw en een lager opgeleide man kunnen perfect gelijkwaardig leven, als ze maar goede afspraken hebben gemaakt en elkaar respectvol behandelen. Elke relatie moet berusten op een wederzijds akkoord."

Sprookje

Ook hoe beide partners zich in hun rol voelen, is essentieel volgens Ponnet: "Een schrijnwerker en een psychologe kunnen perfect een stabiel koppel zijn, als die schrijnwerker zich sterk voelt in zijn job en zich in die job kan uitleven." Alles hangt ook af van persoon tot persoon: "Er zijn heel wat mannen die er geen probleem mee hebben dat hun vrouw beter verdient, maar er zijn er ook die dat maar moeilijk kunnen verdragen. Aan de andere kant zijn er ook heel wat vrouwen die er niet tegen kunnen dat hun man minder verdient dan zijzelf, en die hen dan neerbuigend behandelen." 

Er is Rika Ponnet wel iets belangrijks opgevallen tijdens haar jaren als relatiebemiddelaar: "De man in de ondersteunende rol tegenover de hardwerkende vrouw, dat lukt meestal niet. Mannen voelen dat aan als castrerend en denigrerend. Elk verhaal dat ik ken van mannen die - al dan niet halftijds - huisman zijn, is fout gelopen."

"Je kiest toch best voor een partner die op zoveel mogelijk vlakken gelijk is aan jezelf", besluit Alfons Vansteenwegen. "Of die toch gelijk is op die vlakken waar jij belang aan hecht: waarden, achtergrond en cultuur, maar ook interesses, belangen enz. Verschillen zullen er sowieso meer dan genoeg zijn. Dat je elkaar aanvult als koppel, is een sprookje. Hoe groter de verschillen, hoe moeilijker het zal zijn."