Daarom valt hij op jou

Dacht je dat hij op je viel door je natuurlijke charme, je lieve karakter of je gevatte gevoel voor humor? Think again, eigenlijk valt hij gewoon op zijn moeder. Òf zijn vader! Artikel van Frauke Joossen voor Flair waarin ze partnerkeuze toelicht vanuit het denkkader van Rika Ponnet (Blijf bij mij).

Ken ik je ergens van? Ja, ik lijk op je moeder...
Het is een originele reply de volgende keer dat een man je aanspreekt en vraagt of hij je ergens van kent. En het is heel waarschijnlijk nog waar ook. Want wat wijst onderzoek uit? Mannen vallen bij vrouwen op trekken die hen aan hun moeder doen denken. Net zoals jij onbewust op zoek gaat naar je vader in de zoektocht naar Mr Right. Recent Hongaars onderzoek, waarbij portretfoto's van leden van tweeënvijftig families werden vergeleken, bevestigt nog maar eens: vrouwen hebben een relatie met mannen die sterke gelijkenissen vertonen met hun vaders, zeker wat neus en kaaklijn betreft, en mannen voelen zich aangetrokken tot vrouwen die op hun moeders lijken.
 
Een verklaring zou het ‘seksueel inprentingsproces' zijn: je ouders zijn de eerste twee mensen die je tegenkomt in je leven, de eerste twee vertegenwoordigers van de seksen. Dat eerste beeld zou je bijblijven. Omdat je terugkeert naar wat vertrouwd is, zou je dus uiterlijk vallen op mannen die op je vader lijken, hij valt op vrouwen die er uit zien als zijn moeder.

Steven: "Ik heb er nooit over nagedacht, maar inderdaad: al mijn vriendinnen hebben wel iets weg van mijn moeder. Ik val op klein en fijn, met blond haar. Nét als mijn moeder..."
Bram: "Ik had er al over gehoord en waarschijnlijk klopt er ook wel iets van die theorie. Net zoals een kind graag vertrouwde dingen éét, ziet het ook graag mensen die herkenbaar zijn. Ik heb net als de meeste mannen een type vrouw. In grote lijnen is dat beeld wel gemodelleerd naar mijn moeder."

Hoe zit het dan met de doorsnee Vlaamse Hans die valt op de Afrikaanse Latifah, vraag je je af? Er is natuurlijk meer dan alleen maar het uiterlijk. Zo leert onderzoek van de Universiteit van Durham dat niet alle vrouwen een relatie hebben met een papa-imitator. Vrouwen die slechte herinneringen hadden aan hun vader, vielen namelijk op mannen die er helemaal anders uitzagen dan papa. Wat meteen aantoont dat ook het karakter van je ouders bepaalt hoe jij later op partner-zoektocht gaat.

Sam: "Qua uiterlijk heb ik niet echt een type vrouw. Ik ben al met brunettes geweest, met een roodharig meisje en zelfs met een Marokkaanse. Het is vooral het karakter waarin ik de gelijkenis met mijn moeder zie. Zacht, lief, verzorgend, een beetje timide zelfs. Net zoals mijn mama!"
Als jij een kreng van een schoonmoeder hebt, gaan je nekharen nu waarschijnlijk rechtop staan, maar gelukkig is het verhaal genuanceerder dan dat.

Rika Ponnet, relatiedeskundige: "Op wie je valt heeft te maken met patronen die vastgelegd worden in je vroegste kinderjaren en die deel uitmaken van wie je bent. Die patronen bepalen voor een deel waarom de ene man valt op blond, klein en fijn en de ander op een stevige brunette. Omdat voor een man zijn moeder de eerste ontmoeting met het vrouwelijke geslacht is, krijg je inderdaad de seksuele inprenting. Het is vertrouwd, je voelt je daar goed bij, het is alleen maar logisch dat je dat gevoel wilt verderzetten en dus op zoek gaat naar een vrouw die lijkt op dat eerste vrouwbeeld dat je meekreeg. Natuurlijk is het geen exacte kopie, stel je voor dat alle mannen op zoek gingen naar de dubbelgangster van hun moeder... Het gaat veel meer om de dynamiek die zijn moeder had. Een man kan bijvoorbeeld een ronde mama hebben en toch vallen op een superslank meisje. In dat geval heeft hij waarschijnlijk als kind aangevoeld dat zijn moeder niet happy was met haar vormen en heeft hij geleerd dat rond gelijk is aan complexen. De kans is trouwens groot dat hij dan op een dun meisje mét complexen valt. Zoals ik al zei, we gaan onbewust op zoek naar wat ons vertrouwd is, zelfs als je je daar bewust tegen verzet..."
 
It's all in the energy!
Mich: "Ik heb al vaker gehoord dat mannen vallen op hun moeder, bij mij is het eigenlijk andersom: ik herken in mijn vriendin veel van mijn vader. Mijn moeder en ik lijken heel erg op elkaar: allebei druk, sociaal en af en toe vermoeiend. Mijn vader én vriendin zijn de ankers in mijn leven. Rustig, zacht en betrouwbaar."

Rika Ponnet: "Dat kàn perfect. Je valt namelijk niet op je moeder, maar op de relatie die je ouders hadden. Op de dynamiek die er thuis heerste, op je moeder én je vader dus. Kom je uit een nest waar conflicten vermeden werden en de verschillen uit de weg werden gegaan, dan is dat het soort relatie waar je zelf ook naar op zoek gaat. De partner waar je op valt, is degene die je kan helpen dat soort relatie te krijgen. Ben je, net als Mich, meer zoals je moeder, dan is het logisch dat je op zoek gaat naar iemand die lijkt op je vader omdat zij mee kan zorgen dat je de relatie krijgt zoals je die kent. En ja, we willen allemaal anders zijn dan onze ouders. Als jongvolwassene besluit je het anders te gaan doen en breek je vaak ook los uit de patronen en gewoonten van thuis. Maar als je ouder wordt, merk je vaak dat je toch bent geworden zoals je het thuis hebt gezien..."

Hij valt dus niet op je omdat je dezelfde krullebol hebt als zijn moeder, maar op wie je bént. Net zoals jij op hem valt omdat hij mee jouw thuissituatie verder zet en dat voor jou vertrouwd aanvoelt. Een beetje fatalistisch misschien - zeker als je van gescheiden ouders komt of geen fijne kindertijd had. Maar zo hoeft het bij jullie niet te gaan, natuurlijk. Want da's het fijne: je kunt leren van zijn thuissituatie!

Rika Ponnet: "Zijn afkomst kun je niet veranderen. Veel vrouwen proberen het hoor: ze gaan bemiddelen als hij uit een foute thuissituatie komt, willen als een eersteklas moeder Theresa gaan herstellen wat ooit kapot ging. Dat kun je niet, nooit. Wat je wél kunt, is leren uit die situatie. En dan niet om meteen weg te rennen als hij bijvoorbeeld uit een gezin kwam waar veel ruzie werd gemaakt. Het hoeft allemaal niet zo drastisch, het kan je gewoon helpen hem en zijn gedrag te plaatsen. Want misschien komt hij uit een gezin waar luid en fel werd gediscussieerd, maar waar zijn ouders elkaar wel verstonden en er waren voor elkaar als het nodig was. Dan is dat ook zijn manier van communiceren. Hij heeft het thuis zo gezien, voor hem is het normaal en vertrouwd. Kom jij uit een gezin waarin nooit iemand de stem verhief, dan is zijn manier van discussiëren schrikken, natuurlijk. Als jij kunt gaan kijken naar hoe het bij hem gaat, hoe zijn ouders met elkaar omgaan, dan kun je daar van leren en het kan je helpen de dingen in hun perspectief te zien."

Michiel: "In die theorie zie ik veel meer. Hoe hard ik me ook heb verzet, ik lijk inderdaad op mijn vader in relaties. Hij was de stille, beetje norse, afwezige man in huis, mijn mama was warm, een moederkloek. Ik viel inderdaad op types zoals zij, maar toch werkten mijn relaties niet. Het heeft lang geduurd voor ik daar wat inzicht in kreeg, maar uiteindelijk kwam ik na de laatste breuk tot het besef dat het probleem bij mij ligt. Net als mij vader ben ik geen prater. Ik krop de dingen op en stamp kwaad weg als ik ruzie krijg. Op die manier los je problemen niet op, natuurlijk, je duwt ze gewoon weg, maar ze komen altijd weer terug. Mijn ouders zijn vorig jaar, na zesentwintig jaar huwelijk, uit elkaar gegaan. Dat was voor mij een heel heftige periode die me veel heeft doen nadenken. Ik wil niet worden zoals mijn vader, alleen op zijn appartement, kwaad op mijn moeder die van hem weg wilde. Ik heb nu een nieuwe vriendin en bij haar probeer ik open te zijn. Ik heb haar verteld waar ik vandaan kom, en heb haar ook gezegd dat het voor mij niet makkelijk is om te praten over wat ik voel. Misschien is zij wel de ware voor mij, want bij haar lukt het me wel om mezelf kwetsbaar op te stellen. Ik ben dan misschien wel zoals mijn vader, maar niets houdt me tegen om te blijven schaven aan mezelf!"
 
Goed om weten voor je aan een relatie begint, dus: als hij uit een warm nest komt, is de kans groot dat ook jullie relatie harmonieus zal verlopen. Is hij opgevoed met minder gelukkige voorbeelden, dan krijg je een ‘exemplaar met wat werk aan'. Het goede nieuws: je kunt er mee aan de slag!

Type 1: de ‘maatjes'-lover

Zo is hij: hij gaat conflicten uit de weg, houdt waar jij van houdt, wil àlles samen doen en ziet jullie ‘voor altijd samen'.
Irritant: het wordt wel heel gezapig tussen jullie. Want passie heeft conflicten vaak nodig als trigger. Met deze lover heb je je beste vriend bij de hand, maar of dat nu echt is waar je naar op zoek bent? Doordat hij geen ruzie wilt, bestaat het gevaar dat jij de conflicten ook uit de weg begint te gaan. Terwijl je af en toe flink van mening moet kunnen verschillen om jullie relatie gezond te houden.
Hier komt het vandaan: zijn ouders waren conflictvermijders, waardoor hij mee kreeg dat af en toe met de deuren slaan of een servies door de kamer zwiepen een slecht idee is. En da's fijn - vooral voor jullie servies - maar òveral zijn verschillen, bij élk koppel. Als je die krampachtig uit de weg gaat, krijg je een onevenwicht.
Zo pak je het aan: stap per stap kun je hem leren dat conflict in een relatie niet meteen het einde ervan betekent. Door dat aan hem te vertellen, maar ook door gewoon eens héél hard ruzie te maken - én het daarna passioneel weer goed te maken. Een groot drama-en-passiegehalte zul je er nooit bij hem in krijgen, maar je kunt hem wél leren dat jullie niet over alles hetzelfde hoeven te denken.
 
Type 2: de mama-lover

Zo is hij: Hij heeft je nodig, je bent de godin in zijn bestaan. Zijn liefde voor jou is onvoorwaardelijk, maar dat eist hij ook van jou. Niemand kan je zo'n bijzonder gevoel geven als hij, tot hij in overdrive gaat en jij je verstikt voelt...
Irritant: Er is dat verstikte gevoel. In het begin is het leuk om onmisbaar te zijn en vind je het fantastisch dat hij je bij alles nodig hebt. Maar als jullie een paar jaar verder zijn en jij nog zijn boterhammen voor 's middags op het werk moet smeren, wordt het irritant. En tegen die tijd is het zo normaal geworden voor hem dat jij voor àlles zorgt - denk zijn was, plas, strijk, kook,... - dat het bijna onmogelijk wordt om van ‘zijn mama' terug zijn vriendin te worden.
Hier komt het vandaan: Hij komt hoogstwaarschijnlijk van mama's rokken rechtstreeks naar jouw rokken gesprongen. Deze man is zo verwend door zijn mama dat hij op zoek gaat naar een opvolgster van haar. Ben je daar tevreden mee, dan is het natuurlijk prima. Maar de vraag is of je jàrenlang verder kunt met het eenrichtingsverkeer dat jullie relatie wordt. Alleen maar geven en niets krijgen, dat is toch niet de definitie van een mooie relatie?
Zo pak je het aan: Als jij valt op een mama-lover, wilt dat ook zeggen dat je het fijn vindt om belangrijk te zijn. Het begint er dus mee dat je jezelf hier bewust van bent. Stel van in het begin grenzen, hoe moeilijk je dat ook vindt in die eerste, heftige verliefdheid. Gebruik niet alleen je hart maar ook je verstand en besef dat je nù de basis legt voor jullie verdere relatie. Elkaar helpen is normaal, elkaar bijstaan is liefde. Maar dat mag niet van één kant komen.
 
Type 3: de hard to get lover
Zo is hij: Heel vaak razend aantrekkelijk, met een charisma waar een ijskoningin instant van smelt en vrouwen die in bosjes rond hem heen hangen. En toch weet niemand hem te strikken. Dat jij nu wél zijn lief bent is natuurlijk een boost voor je ego. Maar het zorgt ook voor stress...
Irritant: Zelfs al zijn jullie een koppel, het is alsof je niet echt dicht bij hem komt. Alsof hij jou niet echt nodig heeft. Altijd dat muurtje tussen jullie, nooit dat gevoel van echte intimiteit. Het weegt op den duur, want wat is een relatie anders dan het ultieme beleven van intimiteit?
Hier komt het vandaan: Hij is wat je ‘de vermijder' zou kunnen noemen. Doordat hij thuis verdriet zag in de relatie van zijn ouders, heeft hij zichzelf onbewust ingeprent dat hij die richting niet uit wilt. Hij sluit zich dus af van echte contacten, omdat die het risico inhouden dat hij gekwetst wordt.
Zo pak je het aan: de eerste les in de liefde is: je kunt hem niet veranderen, alleen jezelf. Ook al vind je het zijn probleem dat hij zich niet hecht, het is ook het jouwe. Want waarom val jij op hem? Heb jij het nodig zo hard te vechten voor een man omdat dat je het gevoel geeft dat je iets waard bent, bijvoorbeeld? Kijk dus naar jezelf en werk er aan. Door te weten waar hij vandaan komt, krijg je inzichten en kun je zijn afwijzingen af en toe beter plaatsen. Praat er over - communicatie is altijd de sleutel - en ga stap voor stap. En als hij weer eens een afwezig moment heeft, maak er dan geen drama van. Het is wie hij is. Dat wilt niet zeggen dat hij niet van je houdt.
 
Het laatste woord laten we graag aan de mannen over. Want of hij nu van je houdt omdat je op zijn moeder lijkt, of hij op zijn vader, of op allebei, de liefde is er wél!
Guy: "Ik hou van haar omdat ze zo'n koppig ding is. Zelfs als ik boos op haar ben omdat ze haar been weer eens stijf houdt, ben ik zot van haar."
Peter: "Ze is de moeder van mijn kind, de eerste die ik wil bellen als er iets gebeurt, degene met wie ik oud wil worden."
Toon: "Ik heb rust gevonden bij haar, na veel woelige jaren."
Jasper: "Ze is zo verdomd sexy. Ik ken geen enkele vrouw die me zo opwindt als zij."
Liam: "Ik hou van haar zoals ze is. Ze is helemaal perfect, van het begin tot het einde."
Meer lezen?

Rika Ponet schreef ‘Blijf bij mij - hoe we in relaties vechten om macht en intimiteit', uitg. Lannoo en gaat daarmee dieper in op hoe je kindertijd bepaalt wat voor relatietype jij bent én hoe je daar aan kunt werken."