‘Goesting om samen iets non-alcoholisch te gaan drinken?

Het is februari. De tijd van Valentijn en Tournée Minérale. Maar daten zonder alcohol, hoe haalbaar is dat? Artikel van Joke Van Caesbroeck voor De Standaard.

Wat doet een single tijdens Valentijn en Tournée Minerale?
We zitten in mijn zetel. Ik gaf hem net een rond­leiding in mijn appartement. Dat duurde veertien seconden. Ik woon klein maar vooral wilde ik zo snel mogelijk aan de wijn. ‘Doe mij ook maar", zegt de man die naast me zit. Dat zit al goed. Mijn zetel is, naast vele mooie herinneringen, het enige dat mij rest uit een lange relatie. Opnieuw single. Zelf noem ik het liever iemand zonder lief. Een single doet me denken aan een liedje dat niet heel erg goed is maar dat je toch honderd keer per dag hoort. Dat past beter bij een relatie. We drinken een eerste glas. Rood. We praten over ons werk, de vluchtelingenproblematiek en de puppy van mijn buren. Een labradortje. Extreem aandoenlijk. Tijdens het tweede glas hebben we het over het werk van onze ouders, onze eigen vluchtproblematiek en puppy"s in het algemeen. Er volgt een derde glas. En een vierde. ‘Goed dat er op de hoek van de straat een nachtwinkel is", zegt hij. Dit zit echt heel goed.
Met 103.523 zijn ze, volgens de website van Tournée Minérale. Mensen die bezig zijn met een maand lang geen alcohol tot zich te nemen. Een korte zoektocht op internet leert dat ongeveer één op de drie huishoudens vandaag een alleenstaand huishouden is. Omdat aan mij naast een wijnkenner ook een wiskundige verloren is gegaan: we zouden kunnen stellen dat, potentieel, een slordige 34.000 mensen in ­februari een date ondergaan en daar een glas cola, een (godbetert) alcoholvrije pint of een (maak mij dood) mocktail bij ­drinken. Dat woord alleen al, een mens zou voor minder beginnen te mokken.

Angstremmer
Het moet zowat de meest gestelde vraag zijn wanneer je je interesse in iemand wil tonen en die man of vrouw ook beter wil leren kennen: ‘Goesting om samen iets te drinken?" Het is dat ik zo graag drink, ­anders had ik al lang beslist niet langer in te gaan op een dergelijke clichévraag. Veel liever zou ik hebben dat een man eens vraagt om samen naar het bejaardentehuis te gaan. Romantisch, toekomstgericht en er ligt vast ook veel drank. ‘In de context van daten zit "iets gaan drinken" inderdaad enorm in onze westerse cultuur ingebakken", zegt psycholoog Paul Gheskiere, die onder andere werkt rond alcoholgebruik van de problematische soort. ‘En vaak is die drank iets alcoholisch. Niet alleen omdat we dat associëren met gezelligheid, ook ­omdat het een manier is om je sterker te ­voelen. Het krikt je zelfbeeld op, en je zelfvertrouwen. Alcohol is een soort angstremmer, het neemt spanning weg. Spanning die ontstaat omdat er altijd bepaalde verwachtingen zijn van zo"n date."

Ik verwacht niets meer van een ontmoeting met een man. Niets verwachten, altijd prijs. Als er drank is, is het goed. Dat is ook een levensmotto. Maar ook ik betrap mezelf erop al vóór een afspraak een glas naar binnen te gieten. Enfin, ik betrap mezelf nergens op, ik doe het doelbewust. Om, inderdaad, net iets meer ontspannen te zijn. Of: normaler. ‘Je zou denken dat mensen die alcohol drinken voor of tijdens een ont­moeting met iemand nieuws, zichzelf niet zijn, maar vaak is net het omgekeerde waar", zegt relatiedeskundige Rika Ponnet. ‘Net vanwege de spanning ben je níét zo spontaan als je normaal bent. En dan kan een glaasje zeker helpen. Als het binnen de perken blijft, fungeert alcohol als een soort glijmiddel. Het maakt je net iets losser, net iets spontaner, je durft meer jezelf te zijn." Alcohol als glijmiddel om een beetje normaal te doen. Het zou best kunnen dat deze theorie op mij van toepassing is. Maar het concept normaliteit verdient dan weer een artikel op zich.

We zitten in mijn zetel. Ik gaf hem net een rondleiding in mijn appartement. Veertien seconden. Zo snel mogelijk aan de wijn. Naast me zit een man die niet drinkt. Geen wijn, geen bier, maar ook geen cola, zelfs geen water. ‘Ik heb gewoon geen dorst", zegt hij. Ik neem een grote slok en denk: dit is een man die weinig vocht behoeft. Maar na een telefoontje met Rika Ponnet weet ik dat het ook een manier kan zijn om zichzelf niet prijs te geven. Want, zo zegt de relatiedeskundige, aan wat en hoeveel je drinkt op een date, kan de andere heel wat afleiden. ‘Veel meer dan je zou denken. Alcohol­gebruik is een onderwerp dat ik heel vaak hoor passeren in mijn praktijk. Als je in de namiddag afspreekt, kan een koffie of iets fris nog wel, "s avonds gaat het toch veeleer om wijn of een zwaar bier. Bestelt iemand dan een colaatje, dan wordt die persoon in de ogen van de andere niet alleen iemand die niet drinkt, maar ook iemand die rigide is. Iemand die niet kan genieten van het ­leven." Het omgekeerde gaat ook op. Giet een man of vrouw op twee uur tijd vijf ­Duvels achterover, dan is volgens Ponnet de kans op een tweede date niet erg groot. ‘Puur van alcoholgebruik of het gebrek eraan worden karaktereigenschappen en een levensstijl afgeleid. En er worden con­clusies uit getrokken: dat is een echte bourgondiër, een levensgenieter. Of: dat is een stijve hark, een controlefreak."

WW-vrouwen
Ook wat je drinkt, of wat je iemand trakteert, zegt volgens de relatie-experte veel. ‘Een vrouw die door een man getrakteerd wordt op een glas cava, voelt zich ­meteen verwend. Het heeft iets feestelijks. Bier koppelen we dan weer eerder aan een vriendschappelijkere omgang. Wijn straalt sensualiteit en klasse uit, zowel voor een man als voor een vrouw. Als je een glas wijn drinkt, gedraag je je zelfs anders, eleganter, dan wanneer je een pot bier voor je hebt staan. En stel je voor dat je op date gaat en de vrouw tegenover je zegt: "Voor mij een chocomelk, alsjeblieft." Tja, heel sexy is dat nu eenmaal niet."

Het klinkt puberaal, iemand dronken voeren omdat je een bepaald doel voor ogen hebt. Maar ook onder volwassenen gebeurt het. ‘Een man had het hier ooit over zo­genaamde WW-vrouwen", vertelt Ponnet. ‘Witte Wijn-vrouwen. Hij zei: "die giet je ­gewoon vol witte wijn en daarna duik je er lekker makkelijk de koffer mee in." Alcohol die wordt ingezet als een strategie op zichzelf, ook dat bestaat. Al komen daar natuurlijk geen duurzame relaties uit voort."

Focus verleggen
Het zal je maar overkomen: geen lief ­hebben, er wel eentje willen en meedoen aan Tournée Minérale. Wat moet je met al die zenuwachtigheid en spanning als je geen glas mag drinken? ‘Het probleem op dat moment is dat je je heel erg bewust bent van jezelf. Je kijkt naar jezelf en je beoordeelt wat je ziet en hoort en zegt", vertelt Ponnet. ‘Een goeie truc is om je aandacht op de andere te richten. Observeer de persoon die tegenover je zit, maak opmerkingen over wat je ziet en stel gerichte vragen. Zo neem je de focus bij jezelf weg en kom je ook nog eens heel geïnteresseerd over. Win-win. En nog een win: die techniek werkt heel verbindend."
Ook is het volgens Ponnet goed om je eigen ongemakken te benoemen. Het gewoon te zeggen, dat je wat nerveus bent. ‘Zo stel je je open op en toon je je kwetsbaarheid. Vaak krijg je dan het antwoord: goh, ik ook. En het ijs is gebroken zonder dat er alcohol aan te pas is moeten komen."

Is drinken een manier om je zelfbeeld op te krikken, dan kan het volgens psycholoog Gheskiere problematisch worden. Alcohol biedt dan wel een tijdelijke oplossing, bijvoorbeeld tijdens zo"n date, maar geen constructieve. ‘Drinken gaat dan verder dan enkel gezelligheid en er kan afhankelijkheid ontstaan. In dat geval is het geen slecht idee om eerst dat zelfwaarde­probleem aan te pakken."

Ik zit in mijn zetel. Naast mij zit geen man. Ik drink een glas wijn. Ik krik mijn zelfbeeld op en wacht. Wacht op een man die me vraagt om samen naar het bejaardentehuis te gaan. Na een tweede en laatste glas kruip ik in bed. Vlak voor ik in slaap val, denk ik: ik sta ook open voor bierbowlen.