Een echtscheiding is altijd een noodoplossing

Het Leuvense museum M begint stilaan uit zijn kinderschoenen te stappen. Tweewekelijks bekijken we een van de kunstwerken en spitsen het toe op een maatschappelijke tendens. Deze week: "De Zeven Sacramenten" van Rogier van der Weyden. Rika Ponnet in gesprek met Geert Janssen.

Ons favoriete sacrament? Het huwelijk! We zijn per slot van rekening een kind van gescheiden ouders. Voor enige duiding gingen we op de koffie bij seksuologe Rika Ponnet van relatiekantoor Duet.

Veto: Wat doet Duet juist?

Rika Ponnet: «Mensen die single zijn kunnen via ons een levenspartner zoeken. Dat werkt gerichter dan een advertentie in de krant of op internet zetten. Discretie en selectiviteit zijn prioritair bij ons. Daarnaast begeleiden we mensen die problemen hebben met hun partnerkeuze. Ook koppels met problemen kunnen bij ons therapie volgen. In eerste instantie luisteren we naar de verhalen van de mensen. Daarna kijken we wat er heilzaam kan zijn. Zit de communicatie fout of is het iets seksueels? Er zijn geen standaardprocedures.»

Veto: Is het een recent tot ontwikkeling gekomen sector?

Ponnet: «Ik doe dit achttien jaar. Relatiebemiddeling bestaat al zeer lang. Het wordt nu wel strenger gecontroleerd, omdat er vroeger veel misbruik was. Bureaus die veel geld vroegen of met valse advertenties werkten. Dat was misbruik van vertrouwen, pure oplichterij.»

Veto: Volgens het cliché gaat het niet goed met het huwelijk.

Ponnet: «Tegenwoordig strandt 35 procent van de huwelijken. Volgens het recente onderzoek Scheiding In Vlaanderen zullen we evolueren naar een scheidingspercentage van 50 procent. Eerdere internationale studies hadden dezelfde conclusie. In die zin kun je spreken van een crisis van het klassieke huwelijk.»

Veto: Kan daar een moreel oordeel over geveld worden?

Ponnet: «Het is in eerste instantie een vaststelling. De belangrijke vraag is wat de gevolgen zijn voor de betrokkenen. Scheiden zelf kunnen we niet tegengaan, de manier waarop het gebeurt kunnen we wel aanpakken. Een echtscheiding is altijd een noodoplossing. Het is een breuk in iemands leven. Soms zijn er jaren nodig om daar overheen te geraken.»
«Maar echtscheidingen kunnen ook goed verlopen. Dat wordt mogelijk gemaakt door de welvaartsstaat. Een compromis sluiten met je partner is geen noodzaak meer. Vrouwen hebben een eigen inkomen en kunnen perfect alleen leven. Er is een rechtstreekse correlatie tussen een goed uitgebouwde sociale zekerheid en een hoog scheidingspercentage.»

Veto: De economische noodzaak van het huwelijk is dus verdwenen?

Ponnet: «Voor een groot deel maar niet volledig. Voor sommige alleenstaande vrouwen blijft overleven moeilijk. Ze komen wel rond, maar ze moeten voortdurend opletten. Kinderzorg komt in de praktijk meestal op de moeder neer. Dus hebben ze minder kans om carrière te maken en verdienen ze minder.»

Veto: Door schandalen in de katholieke Kerk lieten veel mensen zich ontdopen. Deelt het kerkelijk huwelijk in die klappen?

Ponnet: «Daar heb ik niet meteen gegevens over. Tegenover dalende doopcijfers houdt het kerkelijk huwelijk redelijk stand. Veel mensen vinden de ceremonie nog steeds aantrekkelijk.»

Veto: Mogen we samenlevingscontracten als een verruiming van het huwelijk zien?

Ponnet: «Ja, maar het aantal breuken ligt daar hoger dan bij gehuwden. Dat toont vooral dat een huwelijk een ander engagement is waar je met meer overtuiging voor moet kiezen. Vroeger trouwde iedereen omdat het zo hoorde. Wie het nu nog doet, heeft daar nadrukkelijk voor gekozen.»
 
Veto: Is de mens gemaakt voor eeuwige trouw?

Ponnet: «Ik vind dat geen relevante vraag. Een behoorlijke groep slaagt er - met vallen en opstaan - in bij een partner te blijven. Maar moet dat het streefdoel zijn?»

Veto: Zijn er tips voor een geslaagd huwelijk?

Ponnet: «De vraag die iedereen zich moet stellen is: waarom wil ik trouwen? Vroeger organiseerde de Bond van Grote en Jonge Gezinnen voorhuwelijkse cursussen. Nu klinkt dat belachelijk, maar daar werden essentiële vragen gesteld. Fundamentele issues moet je op voorhand bespreken met je partner. Willen wij kinderen of willen wij carrière maken? Gewoon verliefd zijn is niet voldoende.»