18 april 2017 Magazine
Beetje sleur in je huwelijk of net op zoek naar de liefde na een scheiding: in elke relatie zijn er momenten dat een portie relatieadvies goed van pas komt. Wij legden relatiedeskundige Rika Ponnet vier veelgestelde vragen voor en kwamen buiten met een dosis frisse inzichten. Artikel van Jiska Agten voor Goed Gevoel.
Rika Ponnet: "Om te beginnen is een relatie natuurlijk een breed spectrum. Of je twee jaar samen bent of dertig, maakt een fundamenteel verschil. Anderzijds merken we ook dat iedere relatie verschillende fases kent. Of je nu 20 bent of 50, een koppel dat twee jaar samen is, doorloopt gelijkaardige gevoelens, onafhankelijk van de leeftijd."
1. Hoe houden we de sleur buiten?
"Als mensen al lang in een huwelijk zitten en kinderen hebben - wat voor vijftigplussers vaak het geval is - is het vinden en zoeken van nieuwe evenwichten vaak een hele uitdaging. Tussen 50 en 60 ondergaan ze een grote evolutie: kinderen gaan op kot of het huis uit, het koppel valt meer terug op elkaar in plaats van op een gezin. De voorbije jaren zijn ze vaak meer ouders geweest dan partners, het kan een grote opgave zijn om terug te keren naar hun leven met twee.
Dit is een fase waarin ouders voor een stukje afscheid nemen van hun kinderen. Het legenest-syndroom was vroeger iets waar vooral vrouwen mee te maken kregen, vandaag voelen ook vaders het gemis van kinderen die het huis verlaten. Elke dag samenleven met jongeren in huis is niet altijd makkelijk, maar wel heel fijn, het houdt je jong. Op het moment dat zij hun vleugels uitslaan, word je ook geconfronteerd met het feit dat je zelf ouder wordt, het gevoel dat je zelf een rij opschuift wordt heel duidelijk. Voor heel wat mensen komt hun pensioen ook in zicht. Vroeger begon dat voor velen al voor hun 60, vandaag verschuift dat wat. Op nogal wat terreinen is er een vorm van identiteitsverlies, dus val je meer terug op je relationele leven als houvast.
Zo pak je het aan
"Een simpele tip die kan helpen om deze fase makkelijker door te komen, is beseffen dat het normaal is dat dit een moeilijke periode is en je er bewust van zijn dat het vinden van zo'n nieuw evenwicht tijd vergt.
Daarnaast kan het helpen om opnieuw een gezamenlijk doel te vinden. Iets waarmee jullie met zijn twee invulling kunnen geven aan het leven, een gemeenschappelijk project dat jullie kan helpen om een nieuwe adem te vinden. Misschien vinden jullie nu tijd om samen te reizen, iets waarvoor de afgelopen jaren nooit tijd was. Of misschien is het fijn om samen een nieuw huis te zoeken dat meer op maat is van jullie als koppel. Zodat jullie tijd vinden voor andere activiteiten als de gezinswoning toch wat te groot is of de tuin te veel werk vraagt. Andere mensen vinden er plezier in om samen een cursus te gaan volgen. Vaak zijn er nieuwe aspecten van zelfontplooiing waarvoor er nu tijd is en het is mooi als dat kan.
Maar niet voor iedereen is dit een rustige periode. In deze levensfase kunnen er ook nieuwe zorgvragen bijkomen die een hele uitdaging kunnen vormen. Sommige vijftigers moeten de zorg voor hun ouders opnemen, andere vijftigers starten opnieuw een gezin en hebben nog jonge kinderen, nog anderen hebben al kleinkinderen voor wie ze de zorg opnemen. Zeker als hun kinderen een liefdesbreuk meemaken, hoor ik vaak dat vijftigers een steun en toeverlaat zijn om stabiliteit te bieden voor de kleinkinderen. Hoewel leeftijd nog wel een indicatie blijft in welke levensfase iemand zich bevindt, loopt het steeds vaker door elkaar: iemand van 55 kan zowel aan de schoolpoort staan als opa als als vader."
2. Ben ik nog wel aantrekkelijk?
"In deze levensfase beginnen ook lichamelijke issues mee te spelen. Het merendeel van de vijftigers is fit en gezond, toch word je als vijftiger meer met je lichaam geconfronteerd. Voor vrouwen betekent de menopauze dat de vruchtbaarheid voorbij is en dat kan gepaard gaan met fysieke klachten. Bij mannen kunnen er potentieproblemen opduiken, niet alles werkt nog zoals toen je 20 of 30 was.
Iets heel typisch aan vijftigers is dat ze eigenlijk geen 50 willen zijn: geconfronteerd worden met een verlies aan gezondheid en kracht, met dingen die niet meer zijn zoals voorheen is minder prettig.
Vooral voor vrouwen is de maatschappij hard: vanaf je vijftig word je bijna weggegomd. Kijk maar naar het televisiescherm, met uitzondering van Martine Tanghe worden er amper nog vrouwelijke experten op het scherm gebracht eens ze de 50 voorbij zijn. Een vrouw wordt door de maatschappij veel meer op haar leeftijd afgerekend dan een man, voor veel vrouwen is dat frustrerend om te ervaren. Het dictaat van de jeugd is soms heel beklemmend. Toch ben ik er zeker van dat rijpere mannen en vrouwen leeftijdsgenoten willen zien op tv of in de media, daar mag van mij gerust verandering in komen.
Zo pak je het aan
"Het heeft weinig zin om je helemaal te frustreren of te verzuren als je rond je ziet dat heel wat mannen plots vallen voor een vrouw die 20 jaar jonger is, daar word je vooral zelf heel ongelukkig van. Wat meer fierheid over je eigen maturiteit en levenservaring mag gerust. Rust vinden en jezelf aanvaarden lukt veel makkelijker op deze leeftijd dan als je jonger bent.
3. Kunnen we nog samen verder na een misstap?
"In de wetenschap wordt er vanuit gegaan dat 1 op 3 mensen vreemdgaat. Maar dat is moeilijk te onderzoeken omdat zoveel mensen erover liegen, zelfs in onderzoek. Feit is dat bij de vijftigplussers een grotere groep met een overspelige partner te maken heeft. Dat betekent niet dat iedereen uit elkaar gaat. Wanneer een van de partners vreemdgaat is dat wel een vertrouwensbreuk, een hechtingstrauma. Als een van beide de band verbreekt, wordt dat als zeer ontwrichtend ervaren. Eens zoiets gebeurd is, is het vertrouwen nooit meer hetzelfde. Anderzijds is het voor sommige mensen wel een trigger om meer aandacht te besteden aan zichzelf en minder afhankelijk te zijn van hun relatie. Uit onderzoek blijkt wel dat als een vrouw vreemdgaat, dit vaker leidt tot een echtscheiding. De verklaring hiervoor is dat vrouwen vaak het meest investeren in de relatie en in de ondersteuning van het gezin. Dat klinkt misschien heel clichématig, maar het is vaak wel de realiteit. Hoewel er evolutie zit in de man-vrouwpatronen, worden de rollen vaak nog erg traditioneel verdeeld en ontlenen vrouwen hun identiteit meer aan de relatie en het gezin. Als een vrouw het vertrouwen breekt, de relatie in vraag stelt, is dat meestal desastreus."
Zo pak je het aan
"Tijd kan helpen om eroverheen te komen en het kan lukken om er met zijn twee uit te komen, maar dat geldt niet voor ieder koppel. Belangrijk is dat er erkenning is voor de pijn van de andere waarbij allebei de partners kijken hoe het zo ver is kunnen komen in de relatie en degene die gekwetst heeft toegeeft inziet dat hij of zij z'n partner pijn heeft gedaan. Vaak volgt er dan een herstelervaring waarbij degene die vreemd gegaan is iets doet wat de ander al heel lang wilde, iets extra investeert in de relatie. Als de partner die bedrogen werd dat ervaart, kan het herstel er komen."
4. Maak ik nog een kans op de relatiemarkt als single van 50?
"Van de generatie die nu vijftiger is, zijn mensen er al vaker gescheiden toen ze 30 of 40 waren. Veel van hen zijn ondertussen toe aan een tweede of derde relatie. De slaagkans daarvan is kleiner, maar volgens mij is het belangrijker om te kijken naar het aantal gelukkige relatiejaren, liever dan naar hoe lang relaties duren. Vijftigers die gescheiden zijn, willen meestal nog graag opnieuw beginnen en dat is logisch ook. Ze voelen zich nog vitaal, 80 jaar worden is een realistisch perspectief, er zijn nog heel wat jaren om met iemand te delen. Voor heel wat mensen is het vooruitzicht om alleen achter te blijven als ze met pensioen gaan, niet prettig. Een partner vinden om die levensjaren mee te delen, is een belangrijke motivator om de datemarkt op te trekken.
Hier merken we wel een spagaat: dit is de eerste generatie vrouwen die financieel onafhankelijk is en die zich veel bewuster afvraagt wat ze nog over hebben voor een relatie? Wil ik nog wel elke dag samenleven met iemand, wil ik nog wel zorg dragen voor iemand, mijn vrijheden opgeven en dingen van iemand verdragen? Voor mannen is het in deze leeftijd makkelijker om te herpartneren dan voor vrouwen. Ze vinden vaak een jongere partner, daardoor is het aanbod aan vrouwen gewoon groter in deze leeftijdscategorie."
"Bij de groep singles die single gebleven zijn, zien we weinig evolutie op hun vijftigste. Ze blijven meestal alleen en zijn daar meestal ook tevreden mee. Ze zijn meestal zo vergroeid met hun singlebestaan, na 30 jaar alleen geleefd te hebben, plots je leven met iemand delen, is bijna niet haalbaar. Vaak hebben ze een sterk sociaal netwerk uitgebouwd en hebben ze op een andere manier invulling gegeven aan zorgen voor iemand anders."
"Net zoals bij de jongere generatie wordt er vooral online gedatet. Een aantal mensen staat nu wat milder in het leven, hun ego speelt wat minder. Waar ze als jongere vrouw meer keken naar het type alfa-man, zijn ze nu gevoeliger voor EQ en voor zorgzaamheid en intimiteit. Als ze jonger zijn nemen sommige vrouwen enorm veel compromissen met het oog op moederschap, die stress is weg bij vijftigplussers waardoor relaties veel puurder kunnen zijn. Hoe sta ik tegenover jou en jij tegenover mij, dat is alles wat telt en dat kan zeer bevrijdend zijn. Veel vijftigers ervaren dat ze het leven perfect aankunnen zonder partner, een relatie is de kers op de taart om moeite voor te doen."
Zo pak je het aan
"Veel mensen ervaren onzekerheid als ze opnieuw gaan daten. Zowel mannen als vrouwen zijn bang om helemaal naakt te zijn bij iemand. Mannen zijn ook vaak bang dat het niet gaat lukken op het cruciale moment. Ook opnieuw in een dynamiek stappen waarbij je je moet blootstellen, je best doen om de ander te pleasen, het risico om afgewezen te worden, is voor veel mensen niet evident.
Er bestaat geen gouden tip om hiermee om te gaan. Beseffen dat het voor iedereen zo voelt, vaker daten en accepteren van jezelf dat je groeitijd nodig hebt, dat je je weg moet zoeken. Jezelf tijd geven en beseffen dat daten een proces is en geen doel dat je moet halen. Wat ook helpt is om het gewoon te proberen. Zeer beredeneerd met een kosten-batenanalyse een nieuwe partner proberen vinden, werkt echt niet. Durven loslaten en gewoon zien wat er op je afkomt is het enige wat helpt. Uiteindelijk heb je weinig te verliezen door gewoon eens samen een koffie te gaan drinken."
5. Hoe houd ik mijn seksleven pittig?
We hoeven seksualiteit op deze leeftijd echt niet op een andere manier te zien als in een andere levensfase. Het verlangen naar intimiteit blijft een leven lang en zolang mensen gezond zijn, zie je dat het verlangen naar seksualiteit leeft. Toch is dat niet altijd zo. Binnen een aantal relaties, en die groep hangt bij 50tigers en zestigers al rond de 20%, is er geen sprake meer van seks. Men slaapt apart of men ‘doet' het niet meer. Soms is dat iets waar beiden achterstaan en zich ook ok bij voelen, vaker is een partij daar toch over gefrustreerd, maar legt men zich daarbij neer. Je ziet trouwens op nog terreinen dat pragmatisme in een aantal rijpere relaties van lange duur centraal staat: trouw wordt anders gedefinieerd en hoeft niet noodzakelijk seksuele trouw te zijn, soms is men niet zo gelukkig met de relatie of het huwelijk, maar is kiezen voor breken een veel slechter alternatief....
Zo pak je het aan
De beste manier om als vijftiger een bevredigend seksueel leven te hebben, is dat ook hebben als veertiger en dertiger. Rust roest. Wie lang niet meer seksueel actief was, vindt het almaar moeilijker om zich opnieuw op dat terrein te begeven. Zeker binnen een vaste relatie of huwelijk, is een lange afwezigheid van seks, ook het einde van het seksleven als koppel.
Gezondheid speelt een cruciale rol: hoe langer we fit en gezond zijn, hoe beter ons seksleven. Sport, gezond eten en drinken...maken daar deel vanuit. Toch is de realiteit dat er ook op deze leeftijd al eens gezondheidskwalen zijn: rugklachten, verminderde energie na kankerbehandeling...etc die maakt dat mensen een nieuw evenwicht moeten zoeken, geen zin hebben in seks, moeite hebben met het verlies aan gezondheid/gezond lichaam....Aanvaarden dat dit vaak tijd kost, maar ook er durven over praten lijkt me belangrijk.
S.O.S Soa's
Preutser zijn vijftigers allerminst. De grootste promiscuïteit zien we bij veertigers en vijftigers. Er wordt altijd gedacht dat jongeren losbandiger leven, maar dat is nooit zo geweest en dat zal nooit zo zijn. Na een scheiding kan er wel eens een gevoel van bevrijding ontstaan: plots gaat er een speeltuin open. Los van alle moraal doen mensen waar ze zin in hebben. Onveilig vrijen blijft een belangrijk aandachtspunt, ook voor vijftigplussers, we zien veel meer soa's dan vroeger in die leeftijdscategorie. Na een losbandige periode keren de meeste mensen wel terug naar hun diepere zelf en gaan ze eerder op zoek naar een stabiele relatie.