17 december 2015 Dagblad
Wie alle obligatoire eindejaarsfeesten wil inplannen, stelt maar beter een duidelijke agenda op. Maar voor nieuw samengestelde gezinnen wordt het helemaal onoverzichtelijk. Of hoe de kerstperiode leidt tot een cursus puzzelen voor gevorderden. 'Je moet nu eenmaal keuzes maken.' Artikel van Ewoud Ceulemans voor De Morgen.
"De kerstvakantie wordt elk jaar opgesplitst: een week bij hun vader, een week bij mij. Maar dan zijn er de feestdagen nog, wat de regeling weer wat ingewikkelder maakt", vertelt Britt uit Willebroek. Zowel zij als haar man hebben elk twee kinderen uit hun eerste huwelijk, waardoor de eindejaarsweken vooral een periode van keuzes maken wordt. "Zo is er een sterke kersttraditie bij de vader van mijn kinderen", vervolgt ze. "Dus op kerstdag gaan de kinderen elk jaar naar zijn familie."
Familiefeesten tijdens de eindejaarsperiode: het is voor een gemiddeld kerngezin al niet gemakkelijk - kiezen we voor de ouders of voor de schoonouders? - maar voor nieuw samengestelde gezinnen lijkt het al helemaal onmogelijk. Waar ga je heen? Gaan de kinderen naar het kerstfeestje van de ouders of van de stiefouders? Organiseren we één groot feest, waar exen en nieuwe partners ongemakkelijk de kalkoen delen, of kiezen we ervoor bepaalde leden van de familie dit jaar niet met een kerstbezoek te verblijden?
Puzzels leggen
"Relaties in zulke gezinnen kunnen ingewikkeld in elkaar zitten", zegt psychotherapeute Cindy Schepers, die stiefouders en nieuw samengestelde gezinnen begeleidt. "Tijdens de feestdagen wordt dat heel zichtbaar, en dat brengt soms problemen met zich mee." Schepers, die zelf ook deel uitmaakt van een nieuw samengesteld gezin, herkent zich in de situatie van Britt. "Voor de ouders van mijn man is kerstavond heilig. Dus brengen zijn twee dochters de avond van 24 december steevast bij hen door. Maar oudejaarsavond en Sinterklaas vieren ze dan weer bij ons."
'Een echt familiegevoel is er niet meer. Dat mooie familieplaatje, dat bestaat voor ons niet. Maar dat moet je aanvaarden' BrittHelemaal ingewikkeld wordt het wanneer ook nonkels, tantes, schoonouders of grootouders gescheiden zijn en een nieuw gezin gevormd hebben. "Er ontstaat dan een strijd om erkenning, waardering en verbinding tussen verschillende families of familieleden", legt Schepers uit. "Sommigen zijn snel op hun tenen getrapt wanneer een bepaald feest voorkeur krijgt. Waardoor je al een heuse puzzel moet leggen om iedereen een beetje tevreden te houden."
Hoe dan ook lijkt er altijd iemand uit de boot te vallen, en is het voor nieuw samengestelde gezinnen vrijwel onmogelijk om een traditioneel, allesomvattend kerstkiekje te schieten. "Een echt familiegevoel is er niet meer", zegt Britt. "Dat mooie familieplaatje, dat bestaat voor ons niet. Maar dat moet je aanvaarden."
Aanvaarden én erkennen: als er al oplossingen zijn, beginnen ze daarmee, zegt relatietherapeute Rika Ponnet. "Er zijn verwachtingen van beide kanten, en iedereen wil zijn familie graag tevreden houden. Maar je moet nu eenmaal aanvaarden dat je niet dezelfde verwachtingen kunt koesteren als in een traditioneel kerngezin."
Helpt ook: vermijden dat emoties overlopen. "Je moet op tijd communiceren wat je plannen zijn, voor iedereen 'overemotioneel' rondloopt. Zo vermijd je ruzies."
Water bij de wijn
Schepers sluit zich daarbij aan. "In zulke gezinnen zitten relaties nu eenmaal anders in elkaar. Soms ontstaan er loyaliteitsconflicten, of kun je de gebruikelijke familietraditie niet voortzetten. Maar je moet nu eenmaal keuzes maken, en beseffen dat die keuzes anders zullen zijn dan in een doorsneegezin."
'In nieuw samengestelde gezinnen kunnen de feesten een strijd om erkenning, waardering en verbinding tussen verschillende families worden' Cindy Schepers, psychotherapeute"Kerst vieren doet mijn man met zijn eigen kinderen, en ik doe hetzelfde", vertelt Britt nog. "Maar mijn stiefzoon nodigt steevast wel iedereen uit op familiefeesten. Ook de partners van zijn ouders en die van zijn schoonouders, die ook gescheiden zijn. Hij laat aan iedereen apart de keuze of ze al dan niet willen komen naar een feestje waar zijn of haar ex en diens nieuwe partner aanwezig zijn, wat ik wel begrijp. Als je iedereen apart tevreden wil houden, moet je twintig feestjes organiseren. Dat is ook niet haalbaar."
In een nieuw samengesteld gezin moet iedereen dus wat water bij de wijn doen tijdens het eindejaar, en dat niet alleen om een stekende nieuwjaarskater tegen te gaan. "Je moet je wel flexibel opstellen", zegt Britt. "Want zo'n geforceerd feest met de hele familie, dat wil je ook niet."