28 februari 2019 Dagblad
Als je met je partner aan kinderen begint, is het opzet om nog lang en gelukkig te leven. Als gezin. Als dat leven wel lang, maar niet gelukkig blijkt te zijn, wordt een scheiding vaak onafwendbaar. Maar wat dan met die kinderen? Want welke ouder wil zijn kinderen het ongeluk van een scheiding aandoen? Tekst: Nele Reymen voor HBvL
Hoewel. Volgens relatietherapeute Rika Ponnet (duetrelatiebemiddeling.be) is de volledige opoffering in teken van de kinderen wat overroepen. "Wanneer mensen het argument aanhalen, dat ze willen samenblijven voor de kinderen, klinkt dat ook effectief alsof ze in het belang van die kinderen denken. Terwijl het vaak meer vanuit een persoonlijke drijfveer gebeurt. De angst voor het onbekende is vaak een grotere reden om die relatie in stand te houden. Ondanks dat verlangen om een ander leven te leiden, ondanks het gemis aan relatiekwaliteit, ondanks het feit dat er zoveel niet is. De kinderen worden dan als argument aangehaald om de scheiding af te houden, maar er zit dus meer achter dan enkel die zogezegde zelfopoffering."
De vragen die een ouder in een scheiding zich stelt, zijn vaak ook de vragen die de omgeving stelt. Waar ga je wonen? Hoe ga je het financieel redden? En kan je het wel aan om je kinderen slechts deeltijds te zien? "De gevolgen van een scheiding zijn op zulke vlakken niet altijd evident. En als je jezelf daar op voorhand een concrete voorstelling van moet maken, is het mogelijk dat die angst de bovenhand haalt. Blijven kan dan een afgewogen keuze lijken, maar vaak is het dat niet. Er spelen altijd emotionele argumenten, meer nog dan dat belang van de kinderen. Als men sen echt eerlijk zouden zijn, zouden ze kunnen toegeven dat de kinderen niet de reden zijn om samen te blijven."
Schuld
Er zijn genoeg dertigers die nu met verhalen komen van ouders die beter al lang geleden uit elkaar gegaan waren, maar het niet gedaan hebben. Omdat zij er waren, die dertigers van nu, de kinderen van toen. Ook dat moet dan toch zijn impact hebben op een kind? "Op die manier leg je de verantwoordelijkheid van je eigen ongeluk bij je kinderen. En die schuld komt hen niet toe. Ik zie in mijn praktijk mensen die met zo"n schuldgevoel en verantwoordelijkheid naar hun ouders zitten. Voor hen is het belangrijk om te beseffen dat de ouders niet omwille van hen zijn samengebleven, maar omwille van zichzelf. Vaak is het feit, dat de ouders ook nog samenblijven nadat de kinderen uit het huis zijn, daar bewijs van."
Je kan als ouders dan wel samenblijven voor de kinderen en het spel zo goed mogelijk meespelen, maar kom je er ook mee weg? "Het is een illusie om te denken dat kinderen niets aanvoelen van wat er thuis gebeurt. Integendeel, ze kunnen het alleen niet altijd benoemen. Een kind is erg afhankelijk van zijn ouders om te overleven, het beseft dat het ouders nodig heeft voor liefde, maar ook voor praktische ondersteuning. Bijgevolg wil het kind dat de context waarin het leeft veilig is. En alles wat die context bedreigt wordt dus ook opgemerkt: ruzies, spanningen, mentale afwezigheid van de ouders, het ontbreken van harmonie... Dat betekent het niet dat we alles moeten bespreken met onze kinderen. Het is wel zo dat we een kind moeten kunnen bevestigen, als het vaststelt dat er iets scheelt. Door het weg te wuiven en te ontkennen dat er problemen zijn, ga je in tegen het gevoel van het kind, waardoor het kan gaan twijfelen aan zichzelf. En die twijfels voeden angst en geven geen vertrouwen of rust."
Toch zijn er genoeg gescheiden ouders die hun nieuw geluk gebouwd zien op een laagje mislukking. Ze hebben het gevoel dat ze gefaald hebben ten opzichte van hun kinderen, ondanks het feit dat ze altijd het beste met hen voorhadden.
Gefaald
Rika Ponnet pleit daarom voor een andere benadering van scheidingen, waarbij heel dat idee van falen weggeveegd mag worden. "Bij geen enkele scheiding is er sprake van een individueel falen, er zijn zoveel factoren die een rol spelen. Het zou daarom helpen om op een andere wijze naar zo"n scheiding te kijken.
Laat ons blij zijn met het feit dat we keuzes kunnen maken en dat beschouwen als een diepere drijfveer van mensen om graag te zien en gezien te worden. Meer dan het feit dat iemand gefaald zouden hebben. De sfeer rond dat thema is vandaag nog onnodig moraliserend en negatief. Als we daar als maatschappij op een andere manier mee zouden omgaan, zouden mensen anders naar zichzelf kijken, in hun eigen kracht gaan staan en daardoor anders met hun kinderen omgaan. Het belangrijkste is dat mensen bij de scheiding constructief nadenken over het belang van de kinderen. Dat is de verantwoordelijkheid die je als ouder moet opnemen. Het is nu eenmaal een feit dat steeds meer koppels scheiden, dat is eigen aan onze welvaart en tijd. We beginnen een relatie met iemand, omdat we op verschillende vlakken invulling zoeken en vinden. En we gaan uit elkaar wanneer die invulling er niet (meer) is. De kern is en blijft dat relaties over emoties gaan en die kunnen we niet zomaar sturen. Daarom brengt het ons nergens om die grote opoffering voor de kinderen als argument aan te halen."