06 december 2016 Dagblad
Stoppen op een hoogtepunt. Het klinkt mooi, maar wat doet dat met een relatie, als de man na jaren in het middelpunt van de internationale belangstelling terug thuis komt? Redt die relatie dat wel? Henk Tack van De Standaard vraagt het aan Rika Ponnet.
De premier van Nieuw-Zeeland, John Key, houdt de politiek onverwacht voor bekeken. ‘Ik heb alles gegeven en er zit niets meer in de tank', was de verklaring voor de plotse carrièrewending. Zijn vrouw ziet het ook wel zitten dat hij meer tijd thuis kan doorbrengen. ‘Maar ze heeft me geen ultimatum gesteld', verzekerde Key de bezorgde pers.
Nico Rosberg, de kersverse wereldkampioen Formule 1, maakte eveneens bekend dat hij het over een andere boeg gooit. Ook hij ruilt ogenschijnlijk van de ene dag op de andere zijn alles opslorpende carrière voor een meer huiselijk bestaan.
Een manier om hun relatie te redden? Misschien, want op het eerste gezicht lijkt het niet ideaal: een partner - vaak is dat de man - die een in het oog springende carrière uitbouwt, terwijl de andere alles on hold zet om die carrière alle kans op slagen te geven. Maar dat hoeft niet per se nadelig te zijn voor een relatie, zegt relatietherapeute Rika Ponnet.
‘Je kan twee verschillende modellen onderscheiden bij dit soort relaties', zegt Ponnet. ‘Enerzijds is er de relatie waarbij beide partners respectvol met elkaar omgaan en elkaar ook oprecht dankbaar zijn. De man beseft dan ten volle dat hij zijn rol maar kan spelen dankzij een partner die voor een veilige thuisbasis zorgt. Hij zal dat ook daadwerkelijk erkennen. Beide partners zien elkaar als een drijvende kracht binnen de relatie. De vrouw beschouwt de carrière van de man dan ook als gedeeltelijk haar eigen prestatie. Dat hoeft geen verhaal te zijn waarin de ene de andere domineert. Die relatie kan perfect in evenwicht zijn.'
‘Anderzijds heb je een model waarin dat allemaal een stuk minder is. Dat komt ook aan de oppervlakte als het wat minder gaat. Dan merk je dat daar een meer emotionele keuze gemaakt is. De vrouw kiest er dan niet zozeer voor om thuis te blijven om haar partner te ondersteunen, maar eerder omdat ze zich zelf goed voelt in een meer afhankelijke rol. Ze houdt er als het ware van om het kleine meisje te blijven. De andere wordt dan meteen als kostwinnaar, als eindverantwoordelijke gedefinieerd. En hij zit ook vast in die rol. De buitenwereld ziet dan misschien een arme vrouw die ervoor gekozen heeft om voor de kinderen te zorgen, maar zo zit het niet helemaal in elkaar. De vrouw legt alle aspecten van haar autonomie bij de andere. Maar daar loopt het ook vaak vast: men zet elkaar vast in die rol. Er is geen enkel perspectief op groei of evolutie. En dan kan het gemakkelijk spaak lopen, bijvoorbeeld omdat de man zich daaraan wil onttrekken.'
Nu moet het gebeuren
Een koppel dat er bewust samen voor koos om zich op de carrière van een van de partners te richten, kan het ook samen over een andere boeg gooien op een gegeven moment. ‘Vroeger gebeurde dat niet, tegenwoordig zie je dat meer en meer', zegt Ponnet.
‘Koppels beseffen dat er kansen zijn die door een van beide partners nu gegrepen moeten worden - in de sport of in de politiek, bijvoorbeeld - en besluiten daar helemaal voor te gaan. Maar dan wordt daar tegelijk vaak een voorwaarde aan gekoppeld: "We gaan nu voor jouw verhaal, maar binnen 10 jaar proberen we voor mij iets te realiseren." Dan zit je duidelijk in een overlegmodel.'
Geen stap terug
Maar die omschakeling is niet vanzelfsprekend. ‘Het is inderdaad niet evident', geeft Ponnet toe. ‘Maar je ziet wel dat mannen zich meer bewust zijn van het feit dat het niet noodzakelijk een stap terug is. Ze willen op hun vijftigste niet vaststellen dat ze wel een mooie carrière hebben, maar dat ze eigenlijk hun kinderen niet kennen. Dat is het verhaal van veel politici van de vorige generaties. Ze gingen op zondag misschien weleens met de kinderen naar de speeltuin, maar daar bleef het dan bij en in wezen stelt dat weinig voor. Zo bouw je geen diepe band op. Dat beseffen meer en meer mannen nu toch wel.'
Valkuilen
Duidelijke afspraken, mooie voornemens, allemaal goed en wel, maar dan nog is het niet zonder risico. Het zwarte gat loert om de hoek voor de man die zijn carrière stopzet. ‘Het merendeel getuigt dat het wel een moeilijke periode is. De ene dag sta je nog volop in de belangstelling, de volgende dag valt dat allemaal weg. Goed, je hoort af en toe iets van je vrouw en kinderen, maar dat is toch iets helemaal anders dan elke dag applaus krijgen. Je maakt eerst een soort rouwperiode door en vervolgens moet je je nieuwe positie binnen het gezin verdienen', zegt Rika Ponnet.
Vaak gaan die mannen ook op zoek naar een nieuwe uitdaging. ‘Een succesvolle bedrijfsleider die op zijn 40ste zijn onderneming van de hand doet en kan gaan rentenieren, denkt misschien dat hij al zijn tijd aan zijn kinderen kan besteden, maar vaak groeit het besef dat je dat ook niet volhoudt. Dan ontstaan er frustraties. En dan gaat men op zoek naar nieuwe uitdagingen.'
Dat kan ook een oplossing zijn voor de man die plots thuis alles in handen wil nemen. ‘Want dat hoor je ook wel: mannen die internationaal carrière gemaakt hebben en dan thuis dominant worden. Ook dat verstoort het leven van de vrouw en legt een druk op de relatie.'