28 februari 2015 Dagblad
Onafhankelijk, zelfbewust, ambitieus, doelgericht... Kenmerken die vroeger vooral werden toegeschreven aan mannen, maar vandaag even hard voor vrouwen gelden. Sommige mannen zijn daar minder blij mee. Omdat het ons te mannelijk zou maken. Of zijn sommige mannen geïntimideerd door onze zelfredzaamheid en weten ze gewoon niet hoe ze daarmee om moeten gaan? Artikel van Manon Kluten voor Sjiek (HBvL).
Nee, er lopen nog lang niet even veel vrouwelijke leidinggevenden en CEO's rond als mannen. En net zo veel verdienen voor dezelfde job, doen we ook nog niet. Maar op het vlak van zelfstandigheid en zelfredzaamheid, heeft de emancipatie de afgelopen vijftig jaar voor een redelijke aardverschuiving gezorgd binnen het klassieke idee van relaties. Vroeger waren de rollen duidelijk: vrouwen hielden zich bezig met micro-economische zaken zoals huishouden, koken en kinderen. Mannen waren kostverdiener en gaven de doorslag bij alle beslissingen op macro-niveau. Van dat idee staat zo goed als niets meer overeind. Als vrouw verdien je je eigen geld, ben je niet (altijd) afhankelijk van je partner, volg je je hart, heb je een rijk leven... Mooi natuurlijk, maar bij sommige mannen knaagt dat. Verhoudingen zijn veranderd, maar nog niet altijd geherdefinieerd. Gevolg: sommige mannen willen graag wat van die verloren waardes terug. Of klagen dat vrouwen van nu te mannelijk zijn. Alfavrouwtjes zeg maar. "Vrouwen willen nogal eens te mannelijke beslissingen nemen," stak kennis Peter laatst van wal. "Begrijp me niet verkeerd, ik vind dat de emancipatie heel mooie dingen heeft gebracht. Dat vrouwen carrière kunnen maken, gelijke kansen hebben en hun eigen leven kunnen leiden. En het is vanzelfsprekend dat mannen zich ook moeten inzetten in het huishouden. Maar voor mijn gevoel is de maatschappij daar wat te ver in doorgeslagen. Een vrouw moet ook gewoon vrouw kunnen zijn. Als ze geen zin heeft in die carrière, dan moet ze ook niet de druk van de maatschappij voelen om daar alsnog achteraan te gaan. Dan krijg je een gekunstelde situatie. Je moet ook kijken naar wat zowel mannen als vrouwen van oudsher goed kunnen. Het is bekend dat mannen niet zo handig zijn in het huishouden, maar dat wordt wel steeds meer van hen verwacht. Maar laat ons dan meer mannelijke dingen doen, zoals de zware wasmand sjouwen, de boodschappen doen of de tuin omspitten. En niet met een doekje het dressoir afstoffen. Ik vind dat mannen meer hun mannelijkheid moeten kunnen behouden. Het zit bijvoorbeeld in onze genen om onszelf af en toe op de borst te kloppen. Net zoals we ook de baas willen zijn. Dat zijn we natuurlijk niet, in een relatie beslis je samen. Maar vrouwen zouden zich wel vrouwelijker mogen opstellen, vind ik. En niet als je moe thuiskomt van het werk je meteen meesleuren in allerlei moetjes en lijstjes. Ik heb liever een oprecht gemeende zoen, aandacht en een pint. Nu heb ik soms weleens het idee dat man en vrouw als twee mannetjes tegenover elkaar staan in plaats van een man-vrouw moment hebben. En ja, een mooi vrouwelijk uiterlijk hoort daar ook bij. Meer jurkjes graag. Een vrouw die de hele dag rondloopt in joggingpak met Uggs, is voor mij een absolute afknapper. Wat meer vrouwelijkheid graag..."
Autonomer
Euh, dus we moeten én minder veeleisend zijn én ons mooier kleden? Relatie-expert Rika Ponnet ziet dat toch anders. Volgens haar zijn we de laatste tien, twintig jaar zeker niet meer mannelijke trekjes gaan vertonen. Wel ziet ze dat vrouwen nu autonomer zijn dan ooit. Rika Ponnet: "Die evolutie die toch al een paar decennia aan de gang is, hangt samen met een aantal elementen, zoals opvoeding, scholingsgraad en deelname aan de arbeidsmarkt. Daardoor kun je op eigen benen staan en hoef je omwille van economische redenen niet meer de compromissen te sluiten zoals vrouwen dat vroeger wel moesten doen. Maar een echte verandering zie ik eerder in het feit dat mannen en vrouwen naar elkaar zijn toegegroeid: vrouwen zijn wat mannelijker geworden, mannen wat vrouwelijker. Maar ik zie zeker niet het aantal zogenoemde alfavrouwen toenemen. Dat blijkt ook niet uit cijfers. De grootste meerderheid van vrouwen werkt nog altijd deeltijds en neemt ook nog steeds het grootste deel van zorg in het gezin op zich. Net zoals vrouwelijke zorgberoepen ook nog altijd vooral door vrouwen worden ingevuld."
Onzekerheid
Wél ziet Ponnet dat mannen en vrouwen onzeker kunnen zijn over de rollen die ze tegenwoordig invullen en nog op zoek zijn naar hoe die invulling er precies uit moet zien. En dat kan nogal eens onderling onzekerheid met zich meebrengen. Rika Ponnet: "Vrouwen stellen zich vaak eisender, koeler en afstandelijker op. Mannen durven vaak geen initiatief meer te tonen en willen niet doorgaan voor opdringerige macho. Eigenlijk speelt bij beiden veel onzekerheid. Vrouwen willen nog altijd graag een man die voor hen valt, maar hebben het moeilijker dan voorheen om die man toe te laten. Ik zie zeker geen alfavrouw maar wel meer alfagedrag, en dat is te wijten aan allerlei vormen van bindingsangst. Er zijn veel zelfstandige vrouwen die allemaal op een rij hebben, hun leven alleen realiseren en heel hard willen bewijzen hoe goed ze alles alleen kunnen en niemand nodig hebben, maar daaronder voel ik een angst om intiem te zijn met iemand. Angst om kwetsbaar te zijn, om uit te komen voor de eigen noden of om afgewezen te worden in die noden. Echte kwetsbaarheid betekent immers liefde kunnen vragen, je noden kennen, ervoor uit durven komen én liefde durven geven. Is dat gevoel van veiligheid er niet en heb je last van bindings- of verlatingsangst, dan zie je dat mannen en vrouwen rollen willen spelen in hun relatie die aan die angst tegemoetkomen: behoefte aan domineren en controle willen uitoefenen over de ander en geen goed evenwicht kunnen vinden tussen zorg geven, zorg krijgen en voor jezelf zorgen."
Crisis
"Dat vrouwen onafhankelijker zijn geworden, zie ik helemaal niet als probleem," vertelt Stijn. "Ook niet dat mannen en vrouwen steeds meer dezelfde taken gaan uitvoeren. Een vrouw met een belangrijke leidinggevende functie die tegelijkertijd kwetsbaar, eerlijk, oprecht en puur is, dát vind ik juist erg aantrekkelijk. Daar zouden mannen juist van kunnen leren. Ik zou er ook geen probleem mee hebben als mijn partner meer zou verdienen dan ik. In mijn relatie speelt dat niet, maar ik help nu net zo goed mee in het huishouden. Dat mannen meer zorgtaken op zich nemen, hoort bij de evolutie waarin we nu zitten. Ook de crisis heeft daarmee te maken. Er moet geld binnenkomen, punt. En huishoudelijke taken moeten dan gewoon worden verdeeld." Het is volgens Ponnet ook niet het alfagedrag van vrouwen dat mannen minder aantrekkelijk vinden. Behalve als er achter dat alfagedrag verpakte bindingsangst schuil gaat. Nogal wat vrouwen denken dat een man niet om kan gaan met het hogere diploma van de vrouw, met het geld dat ze verdient of met haar autonomie, terwijl er massa´s voorbeelden zijn van koppels die daar prima mee overweg kunnen. "Elke keer opnieuw gaat het over emotionele beschikbaarheid en ontvankelijkheid die ontbreekt. Maar wie vooral hard probeert te bewijzen aan de ander niemand nodig te hebben, moet niet schrikken dat die ander het ook niet probeert. Mannen bedanken ervoor om een oninneembare burcht te bestormen."
Hoge standaard
Vaak merkt Ponnet ook dat vrouwen heel eisend, heel verwerpend zijn naar mannen. Die moeten aan heel veel eisen voldoen, zowel qua uiterlijk als gedrag. "De lat ligt bijzonder hoog, en wie niet aan de hoge standaard beantwoordt, wordt als onbenullig, onaantrekkelijk en loser bestempeld. Terwijl het daar ook gaat over bindingsangst: als de lat zo hoog ligt, hoef je ook nooit uit je ivoren toren te komen, kwetsbaar te worden en een relatie te beginnen." Toch hebben mannen, als het op daten aankomt, dezelfde wensen als vrouwen. Ze willen ontvankelijkheid, betrokkenheid, communicatie, dingen kunnen delen, wederzijds respect, seks, geborgenheid... Maar soms zijn we daar ook heel dubbel in. Zowel mannen als vrouwen. Vrouwen willen een zorgzame, begripvolle, warme man, maar liefst ook een echt mannelijk exemplaar die af en toe macho is. Mannen willen een interessante vrouw die op eigen benen staat, maar liefst ook erg lief, zorgzaam en inschikkelijk is. Tegenstellingen die er in ieder geval op wijzen dat we op zoek zijn naar een nieuw evenwicht in relaties.
Inschikkelijk
De mannen die dus hopen dat vrouwen zich best wat gewilliger en inschikkelijker opstellen (wat voor sommige mannen equivalenten zijn van vrouwelijkheid) om hun relaties gezond te houden óf nieuwe mannen aan te trekken, komen bedrogen uit. „Teruggaan naar stereotiep gedrag is geen oplossing. Het klopte vroeger al niet: alsof alle vrouwen toen lief en inschikkelijk waren! Maar ik zie duidelijk dat we zeker nog op zoek zijn naar een nieuwe invulling van ons man-zijn en vrouw-zijn en bekijken volop hoe we alle verschillende taken in ons leven kunnen combineren. En evenwicht vinden in hoe we als man en vrouw kwetsbaar zijn, maar ook op eigen benen kunnen staan en onszelf ontplooien. We hebben terecht afscheid genomen van het oude, inperkende rollenpatroon, maar we hebben nog geen evenwicht gevonden in de nieuwe mogelijkheden die vandaag op tafel liggen. Maar het allerbelangrijkste is de vraag hoe je de ander ervaart als persoon. Mannelijkheid of vrouwelijkheid hangt niet samen met het dragen van een baard of het laten zien van een decolleté, maar wel met de mate waarin die ander zich goed voelt in zijn rol als man of in haar rol als vrouw. En op een dusdanige manier waarbij je in staat bent om én kwetsbaar én lief te zijn. Maar ook krachtig en zelfredzaam. Het gaat met andere woorden niet over de oppervlakkige beelden en uiterlijkheden die we binnen dit thema al te vaak aangereikt krijgen, maar wel over datgene wat eronder zit: het emotionele verhaal."
Trendwatcher Nathalie Bekx: "De nieuwe man bestaat niet."
De reclamewereld maakt het ons ook niet gemakkelijker om de rollen van man en vrouw te herdefiniëren. Erger nog: we worden misleid waar we bij staan! Want waar er voor de nieuwe vrouw geen naam wordt verzonnen, krijgt de man om de zoveel jaar zomaar diverse nieuwe labels opgeplakt. Gaande van nieuwe man en metroman, tot überseksueel en spornoseksueel... Alleen: het zijn pure verzinsels. En komen uit het hoofd van... een vrouw. Trendwatcher Nathalie Bekx: "Vanaf het moment dat de pil werd uitgevonden, namen vrouwen hun leven geleidelijk aan veel meer in eigen handen. Maar het waren de mannen waar vooral over gesproken werd. De ‘nieuwe man' bijvoorbeeld, bestond niet, terwijl er wel een nieuwe vrouw was opgestaan waar je niemand over hoorde. Als je kijkt naar de man in 2015 en naar zijn vader en grootvader, dan is hij niet zo enorm veranderd. Wel is hij zorgzamer geworden. 8 op de 10 mannen onder de 35 zeggen inmiddels dat ze net zo goed voor kinderen kunnen zorgen als vrouwen. Toch heeft dat niets te maken met termen als nieuwe man, metroman of spornoseksueel: ze zijn uitgevonden door reclamevrouw Marian Salzman. Zij bedenkt verschillende versies en elke vier a vijf jaar komt er weer een nieuwe variant bij. Het is een manier om effectiever reclame te maken voor duurdere, man-gerelateerde producten zoals auto´s. Er wordt dus een nieuwe man uitgevonden die helemaal niet bestaat, terwijl we wel een nieuwe vrouw hebben zonder nieuwe naam... Maar het fenomeen alfavrouwen vind ik dan weer overroepen. Wel zie ik meer vrouwen die vaker hun eigen mening verkondigen, aan zelfrealisatie doen en niet meer alleen ergens op de achtergrond aanwezig zijn. Veel meer dan vroeger hebben we nu een eigen leven. Toch merk ik dat de meeste mannen heel goed met die relatief nieuwe vrouw om kunnen gaan. De paar types die dat niet kunnen, halen dan een bruid uit het buitenland die voor hen kan koken en poetsen. De meeste mannen hebben toch liefst dat hun vrouw ook werkt. Het leven is immers duur genoeg en zo kun je toch samen een mooi leven leiden en elk jaar op vakantie gaan..."
Styliste Lien Degol: "Verschrikkelijk als vrouwen als sletten over straat lopen"
Tv-styliste Lien Degol herkent de ´vermannelijking´ van vrouwen in ieder geval bij zichzelf, zowel in gedrag als in de mode. "Vrouwen zijn sinds de jaren zeventig en tachtig duidelijk assertiever geworden. Van elke vrouw werd toen toch al verwacht dat ze naast haar gezin en zorgzaamheid, ook volle bak voor haar carrière zou gaan. In de jaren tachtig zag je dat qua kleding terugkomen in de vorm van epauletten en mantelpakken. Bij mannen zag je vooral vanaf de jaren negentig een vervrouwelijking. Neem David Beckham. Die was duidelijk hetero, maar gaf de gewone man een klets in zijn gezicht door heel openbaar bezig te zijn met trends, kapsels, verzorging... Om zoiets te doen, moet je heel zeker zijn van je mannelijkheid. Iets dat trouwens al vóór Beckham in gang was gezet door de Italiaanse man. Maar dat werd door onze mannen altijd van tafel geveegd want dat waren Italianen. Die waren anders. Nu zie je vrouwen en mannen qua mode en stijl meer samenkomen. Zoals bij de oversized trend bij sweaters voor vrouwen en mannen. En vrouwen lopen rond in boyfriend jeans terwijl je bijvoorbeeld bij H&M mannenkleding ziet van Alexander Wang die net zo goed door vrouwen gedragen kan worden. Ik vind het een heel oubollige gedachte als mannen vinden dat vrouwen nu minder vrouwelijk gekleed zijn. Wij hoeven niet dag en nacht als lustobjecten rond te lopen he! Onze seksualiteit verdwijnt niet als we een skinny met een sweater dragen. Ik draag die nu ook en voel me niet minder sexy. En wil een man per se dat een vrouw er altijd sexy bij loopt, dan moet hij er ook financieel voor zorgen dat ze in die positie kan verkeren. Als je hard werkt, heb je recht op gemakkelijke kledij. Wat ik in het verlengde daarvan wil meegeven: veel vrouwen denken dat sexy gelijk staat aan veel bloot laten zien, maar dat klopte niet. Ik vind het verschrikkelijk als vrouwen als sletten over straat lopen, als ze too much in één keer laten zien. Daarom: doseer wat je laat zien. Bijvoorbeeld een decolleté en een lange rok. Zoals Julianne Moore. Die is meester in sexy zijn zonder er als een slet uitziet. Wil je er vrouwelijker uitzien, let dan sowieso op de keuze van materialen. Zorg dat ze in ieder geval een luxe uitstraling hebben. Vermijd goedkoop materiaal en plakstoffen. Heb je weinig geld, dan nog kun je kledij vinden die stijlvol is. Je kunt er bijvoorbeeld erg ‘duur' uitzien in spullen van C&A. Nog twee tips: vermijd handtassen met nepgoud of -zilver erop en ga voor minimalistisch. Én zorg voor een persoonlijke toets met een accessoire dat niemand anders heeft. Draag bijvoorbeeld een parelketting van je bomma op je bloesje van H&M, dat geeft direct persoonlijkheid en cachet aan je silhouet."