01 juni 2011 Magazine
Een reportage van Carine Stevens over verliefde vijftigers met deskundig commentaar van Rika Ponnet.
Kirsten denkt aan het feestje van vorige zaterdag, en aan Lucas. Aan het gesprek dat ze voerden en dat ze bijna zin voor zin kan herhalen. Aan een grapje dat hij maakte, aan het leuke hemd dat hij droeg, aan de manier waarop hij 'hopelijk tot nog eens' zei. Kirsten kent Lucas al een tijdje, via gezamenlijke vrienden, maar hij was haar nooit zo opgevallen. Tot ze zaterdag aan de praat zijn geraakt. Sindsdien zit hij voortdurend in haar hoofd en is er voor niks anders nog plaats. ‘s Nachts ligt ze wakker, denkend aan hem, overdag zit ze te dagdromen. Of als een dolgedraaid Duracell-konijn rondjes te lopen, omdat ze haar energie onmogelijk kwijt kan. Ze krijgt geen hap meer door haar keel en elk liefdesliedje lijkt over haar te gaan. Kirsten is verliefd, compleet met vlinders in de buik, blosjes op de wangen en elastieken benen. Stapelverliefd, als een puber. En zo voelt ze zich ook, terwijl ze nota bene 51 is en dacht dat ze de laatste persoon op aarde was die nog van haar sokken kon worden geblazen door een man. Moet ze blij zijn met wat haar overkomt, of juist niet? Haar vriendinnen vonden haar altijd een toonbeeld van vastberadenheid en nuchterheid, maar nu is Kirsten in korte tijd veranderd in een ontredderd wezen dat elke binding met de realiteit verloren lijkt te hebben. Welkom in de wereld van de verliefde midlife-madammen.
"Er staat inderdaad geen vervaldatum op verliefd worden", bevestigt relatiedeskundige Rika Ponnet. "We kunnen ons hele leven verliefd worden en seksueel actief blijven. In theorie gaan we daar allemaal mee akkoord. Toch? Maar in de praktijk, ho maar. Een zotverliefde tienerdochter vinden we schattig en aandoenlijk, over haar zotverliefde mama worden vooral flauwe grapjes gemaakt. Het is iets dat in onze hoofden en onze beeldvorming vooral hoort bij jong en onbezonnen zijn. Als je daarna nog verliefd wordt, pakweg na je vijfendertigste, verloopt dat toch wat rustiger en bezadigder, zo redeneren we. Niet meer zo heftig en bedwelmend en vooral niet meer zo irrationeel als toen. En als dat wél het geval is, wordt er wat lacherig of zelfs besmuikt over gedaan. Denk maar aan uitdrukkingen die verliefdheid-op-leeftijd oneerbiedig bestempelen als 'het oud zot krijgen' en de verliefde zelf als 'een oude schuur die in brand staat'."
"Ik heb ook van die reacties gekregen", vertelt Monique (57), zes maanden verliefd op Leo en sinds vier maanden een koppel. "We zitten nog in het stadium dat we letterlijk en figuurlijk aan elkaars lippen hangen: we praten urenlang, omdat we elkaar een heel leven te vertellen hebben, én we kunnen niet van elkaar afblijven (lacht). Ik had nooit verwacht dat een nieuwe liefde op mijn leeftijd even overrompelend kon zijn als toen ik zestien was. Dat ik nog zou kunnen verdrinken in de ogen van een man. Dat ik zijn mails en sms’jes uit mijn hoofd zou kennen. Dat ik hemel en aarde zou bewegen om bij hem te kunnen zijn. Juist omdat dit zo’n onverwacht cadeau van het leven is, kan ik er niet goed tegen als mensen onnozele grapjes over ons maken. Het doet afbreuk aan de puurheid en schoonheid van wat we voelen."
Monique straalt als ze over Leo vertelt, iets wat ze met veel plezier doet en met veel aandacht voor alle details die haar geliefde zo fantastisch maken. Gaat het gesprek even een andere richting uit, dan weet ze het onderwerp altijd weer om te buigen naar hém toe. Monique beseft het: "Erg, hé. Ik weet niet of ik ooit zo verliefd ben geweest. Het is alleszins zo lang geleden dat ik vergeten was hoe het voelde. Wat ik wél zeker weet, is dat ik nog nooit zo van seks heb genoten als tegenwoordig. Ik sta te kijken van mezelf. Na mijn scheiding beschouwde ik seks als een afgesloten hoofdstuk, ook omdat er de laatste jaren van mijn huwelijk nog maar weinig gebeurde tussen de lakens. En daarbij, ik ging ervan uit dat ik vast te beschroomd zou zijn om me nog bloot te geven aan een man, met mijn vetrolletjes, hangborsten en dikke billen. Maar ik voel me vrijer en spontaner dan ooit, ook in bed. De eerste keer met Leo was zelfs helemaal niet onwennig. Ik was zo stapelverliefd dat mijn hart en lijf het zonder meer overnamen van mijn verstand. En nog altijd; Leo en ik vinden elkaar prachtig. Fantastisch, die roze bril!"
Rika Ponnet beaamt dat er doorgaans niks mis is met de seksuele appetijt van vrouwen die op latere leeftijd in een nieuwe relatie stappen. "Het idee is achterhaald dat het libido van vrouwen zo goed als stilvalt rond de menopauze. Lust wordt vooral bepaald door androgenen, en die mannelijke hormonen blijf je als vrouw je hele leven aanmaken. Uit onderzoek is zelfs gebleken dat vrouwen tijdens de overgangsjaren doorgaans méér behoefte hebben aan seks, onder invloed van hormonale schommelingen. Dat het libido zo'n boost krijgt, heeft wellicht ook te maken met het gevoel van bevrijding nu seks wordt losgekoppeld van zwangerschap en voorbehoedmiddelen. Dat is echt wel een druk die wegvalt. Ook schoonheidsidealen allerhande worden in deze leeftijdsfase als minder dwingend worden ervaren; je bent betere maatjes met jezelf en je lichaam. Hoe vaak hoor je vrouwen niet zeggen dat ze zich op hun veertigste of vijftigste beter in hun vel voelen dan toen ze jong waren!?"
Oké, je ligt op je vijftigste minder wakker van je uiterlijk dan op je twintigste. Maar toch: alle vrouwen in deze reportage gaven aan dat ze kritischer dan ooit in de spiegel keken toen ze niet alleen verliefd waren, maar binnen afzienbare tijd misschien ook weer seks zouden hebben. En dat ze ineens geplaagd werden door prangende vragen waar ze al een tijdje - of soms nog nooit – bij hadden stilgestaan. Hoe zat dat met schaamhaartrends? Wat droeg je tegenwoordig al dan niet in bed? Moest je als vrouw glijmiddel in huis halen? En gaf het blijk van verantwoordelijkheidszin als je condooms in je handtas had, of kwam dat juist sletterig over? Dilemma's waar ze niet meteen uitkwamen en die ze ook niet aan eender wie kon voorleggen. Behalve dan aan vriendinnen, die vooral in deze oriënteringsfase een onmisbare steun en toeverlaat bleken. Helga hield een mini-poll onder haar vriendinnen over de do's en don'ts rond het ontharen van de intieme zone. Monique nam een vriendin mee op winkelstrooptocht, op zoek naar niemendalletjes die wel wuft maar niet té pikant waren, en die nu nightwear heetten in plaats van nachtjaponnen. Kirsten kreeg van een voorzienige vriendin een bon voor een lingeriesetje toen ze jarig was. En Ann (52) sms'te vlak voor het moment suprême naar haar zus, met de vraag of ze vooraf al glijmiddel kon aanbrengen. "Ik was zo nerveus en onzeker", vertelt ze. "Het was al een jaar of vijf geleden dat ik nog seks had gehad en ik was intussen in de menopauze geraakt. Mijn taille was verdwenen, alles was meer gaan hangen en rimpelen, en ja, ik was bang dat ik niet vochtig genoeg zou zijn. Vandaar dat glijmiddel, dat ik graag preventief wilde gebruiken omdat ik het nogal gênant vond om die tube ineens te voorschijn te toveren. Maar ik had me zorgen gemaakt om niks, want toen het eenmaal zover was, had Eric zo mogelijk nog meer last van prestatiedruk dan ik, met alle gevolgen vandien. (lacht) Die eerste nacht hebben we alleen maar geknuffeld en in elkaars armen geslapen. Wees gerust, we hebben onze schade achteraf ruimschoots ingehaald."
Verliefd worden op latere leeftijd mag dan even intens zijn als weleer, het is tegelijk van een andere orde. Omdat je verder staat in het leven en meer bagage hebt. Omdat je beter weet wat je wilt en wat zeker niet. Omdat je weet wat je waard bent. "Het grote verschil met de relaties die ik als twintiger aanging?", reageert Ann. "Mijn zelfbewustzijn. Het gevoel dat ik als vrouw in mijn kracht sta en in balans ben. Toen ik weer toe was aan een man in mijn leven, ben ik ook op die manier in de relatie gestapt: dit ben ik, te nemen of te laten. Als je jong bent, heb je meer de neiging om elkaar te willen bijsturen of veranderen. Eric en ik hebben dat totaal niet meer. We nemen elkaar zoals we zijn, wat trouwens niet betekent dat we alles aan elkaar even geweldig vinden. Ik vind zijn muzieksmaak maar niks en ook vestimentair vormen we niet echt de perfecte match. Omgekeerd zou hij graag willen dat ik wat sportiever was. Maar het doet er niet écht toe, als het erop aankomt. We zien elkaar graag, hebben respect voor elkaar en kijken eerder naar wat er wél is dan naar wat er niet is."
Rika Ponnet: "Aan de ene kant knijp je op die leeftijd sneller een oogje dicht. Niet omdat je niet meer kieskeurig bent, maar omdat je inziet dat het leven te kort is om je druk te maken over onbenulligheden of energie te steken in dingen die je toch niet kunt veranderen. Aan de andere kant ben je juist kritischer en minder toegeeflijk als het gaat om de inhoud van je relatie. De tijd is voorbij dat je als alleenstaande vrouw van middelbare leeftijd gestigmatiseerd werd en een man nodig had om maatschappelijk iets te betekenen of een dak boven je hoofd te hebben. Als je nu een relatie start, moet het echt klikken met de man in kwestie, anders begin je er niet eens aan."
De drie kinderen van Monique waren volop het nest aan ‘t uitvliegen toen ze verliefd werd. Die van Cathy waren twee thuiswonende jongvolwassenen. En de enige dochter van Kirsten studeerde drie maanden in het buitenland toen het hart van haar moeder rare bokkensprongen ging maken. Kirsten: “Dat is geen toeval, hoor. Met Maaike in de buurt had ik me nooit zo hoteldebotel aan mijn verliefdheid kunnen overleveren. Dat kon alleen toen ik minder aan moederen en meer aan mezelf toekwam. Ik wilde in het begin ook echt niet dat Maaike te weten kwam dat ik verliefd was, koesterde het als iets van mezelf en was als de dood dat ze iets aan me zou merken als we zaten te skypen. Dat ze zou zien dat ik was afgevallen of dat mijn ogen koortsachtig schitterden. Of dat ze zou vragen waar ik de avond voordien had uitgehangen. Moest ik dan antwoorden dat haar moeder een date had gehad en zich de hele avond had zitten afvragen hoe ze de man in kwestie in haar bed kon krijgen!? In die periode spatte de seksuele opwinding van mijn gezicht af, denk ik. Dat wil je je kind toch niet aandoen, om zijn moeder zo te zien!?”
Rika Ponnet legt uit waarom vrouwen in deze levensfase vaak uitdrukkelijker voor zichzelf kiezen. "Je hebt doorgaans grotere kinderen; de periode van het actieve moederen is voorbij of het einde is in ieder geval in zicht. Het is een overgangsperiode, vol nieuwe kansen en uitdagingen waar je nu ook anders tegenaan kijkt, omdat je de eindigheid van het leven inziet. Je denkt, zeker als de verliefdheid wederzijds is: ik ga ervoor, 't is nu of nooit, want dit zal ik naar alle waarschijnlijkheid nooit meer meemaken."
Ook Cathy (53) zegt: "Stan en ik zijn elkaar tegengekomen toen onze kinderen volwassen waren en onze carrières minder energie opslorpten. We hebben nu de tijd en de mogelijkheid om zorgeloos te genieten, en kunnen dat doen met iemand bij wie we ons goed voelen. Heerlijk. Nu is het aan ons."
Helga (51) heeft sinds een jaar een nieuwe relatie ”Het was al zo lang geleden dat ik mijn hart nog eens in de handen van iemand anders had durven leggen. Pieter kon het maken of breken” "'Wat is het leven mooi, hé', schalde ik naar mijn buurvrouw, die verbaasd naar me keek. Zo uitgelaten vrolijk had ze me nog nooit gezien. Er waren wel meer mensen die raar naar me keken, in die weken waarin ik verliefd was, en niks anders. Ik huppelde en struikelde, praatte te luid en lachte te veel. In een flits was mijn leven op zijn kop gezet, en ik kon dat moment haarfijn beschrijven. Het moment waarop ik niet alleen had beseft dat ik verliefd was op Pieter, maar me erin had gesmeten, ogen dicht, verstand op nul. Verliefd worden was niet de makkelijkste weg, want ik moest de controle over mijn leven loslaten en al mijn zekerheden overboord gooien. Maar ik ging ervoor, dapper en onversaagd. En toen ik eenmaal de knop had omgedraaid, was er geen weg meer terug. Alsof er een dam was doorbroken. Ik werd overspoeld door emoties, hapte naar adem. Ik lééfde weer. Niet dat het een en al gelukzaligheid was. Ik vervloekte het soms, dat verliefd zijn. Want hoe ik me ook voornam om alleen maar te geniéten, ik werd om de haverklap overvallen door een wurgend gevoel van angst en onzekerheid. Doodsbang om iets te verliezen dat er nog niet eens was. Ik voelde me naakter dan ooit toen ik Pieter vertelde wat ik voor hem voelde en heb me daarna nog maandenlang enorm kwetsbaar gevoeld, ook toen we al lang een koppel waren. Ik was gegaan voor mijn geluk, maar besefte dat het in één vingerknip ook weer kon verdwijnen. Een tsunami van emoties die me deed tuimelen en zwalpen en vallen en duizelen en lachen en huilen, en alles tegelijk. Het was al zo lang geleden dat ik mijn hart nog eens in de handen van iemand anders had durven leggen; Pieter kon het maken of breken. Hij kon me euforisch maken met een lief woord of me een slapeloze nacht bezorgen met een achteloze opmerking. De dagen met hem waren hemels, de dagen zonder hem een regelrechte kwelling. Dus greep ik elke gelegenheid om elkaar te zien met beide handen aan. Twee uur in de auto om een half uurtje bij elkaar te zijn, terwijl zijn tienerjongens naar de voetbaltraining waren? Geen probleem! En mijn kinderen hebben nooit geweten dat hun plichtsbewuste moeder zich twee keer ziek heeft gemeld op het werk, voor een dagje pret met Pieter. Ook al was het pokkedruk en liep ik al hopeloos achter, het kon me niet schelen. Sterker nog: ik wilde mezelf dit gunnen, dit hoofd-in-de-wolken-gevoel, omdat ik wist dat het tijdelijk was. Intussen zijn Pieter en ik bijna een jaar een koppel en is onze relatie inderdaad in veel rustiger vaarwater terechtgekomen. Ik ben opgelucht dat ik weer grond onder mijn voeten heb, echt waar. Maar af en toe kan ik nog wel eens verlangen naar die zotternijen van in ‘t begin, of met verbazing terugdenken aan de vrouw die ik toen was.”
Dochter Anke (27) geniet van haar moeders geluk
”Vorig jaar was het haar summer of love. Wie weet dit jaar de mijne?" "Mama en ik zijn heel close, dus ik heb haar love story van op de eerste rij kunnen volgen. De naam van Pieter viel steeds vaker, tot ze grif toegaf dat hij haar absoluut niet onverschillig liet. Daarna volgde een periode van voorzichtige toenaderingspogingen, nu eens vol hoop, dan weer een en al vertwijfeling. Ze viel zienderogen af en checkte elke avond haar mails, wat ze voordien amper één keer per week deed. De rest van de avond was ze ofwel superblij ofwel teleurgesteld, afhankelijk van het feit of er al dan niet een mail van Pieter was, en deed daarna urenlang over haar antwoord, want elk woord moest juist zijn. Natuurlijk heb ik haar daarmee geplaagd. Net als met het feit dat ze ineens veel meer rokjes ging dragen en dat mijn broer en ik konden doen wat we wilden, zonder haar ooit nog op haar paard te krijgen. En toen was het ineens 'aan' tussen haar en Pieter. Ik vond het zalig om mama zo uitbundig te zien lachen en te zien stralen van geluk. Maar ik moest er ook aan wennen dat ze nu een vriend en een eigen leven had, en minder tijd en aandacht voor mij. Ik was ineens de enige single in huis. Best confronterend. En ja, als ik zie hoeveel vrolijker en lichter mama in het leven staat sinds ze verliefd is, verlang ik zelf ook meer dan ooit naar een man in mijn leven. Vorig jaar was het voor mama haar summer of love. Wie weet, misschien is het dit jaar wel mijn beurt!?"
Cathy (53) vond na haar scheiding een nieuwe liefde
”Ik heb het zwaar te pakken, maar op een rustige manier. We maken elkaar gelukkig, zonder ons geluk van elkaar te laten afhangen” "Toen ik me vorige herfst inschreef op een datingsite, was dat zeker niet vanuit een gevoel van wanhoop of eenzaamheid. Integendeel, ik had een fijn sociaal leven en zat weer goed in mijn vel, na de scheiding. Een man was welkom, maar geen noodzakelijke voorwaarde voor mijn geluk. Het was mijn dochter Amber die me aanporde om mijn profiel aan te maken. Ik dacht: wie weet, misschien hou ik er wel een goede vriend aan over. De reactie van Stan sprong er meteen uit. Ik had het gevoel dat hij me zag zoals ik was en dat we op dezelfde golflengte zaten. We begonnen te mailen, over onze kinderen, ons werk, onze levens. Dat verliep zo prettig en spontaan dat ik meteen ja zei toen hij voorstelde om elkaar te ontmoeten. Die dag heb ik uren voor mijn kleerkast gestaan. Ik kon maar niet beslissen wat ik zou dragen: niet te uitdagend, niet te braaf, en zo goed mogelijk uitstralend wie ik was. Of ik toen al vlinders in mijn buik had? Nee, die kwamen pas een maand later, toen ik een week in het buitenland zat voor mijn werk. Stan en ik hadden elkaar intussen al een paar keer ontmoet en vonden elkaar leuk. Maar toen we honderden kilometers van elkaar verwijderd waren en we elkaar elke dag even wilden horen aan de telefoon, beseften we dat we smoorverliefd waren. Bij mijn thuiskomst ben ik regelrecht in zijn armen gevlogen en sindsdien zijn we een koppel. Het loopt heel relaxed tussen ons, met een grote vanzelfsprekendheid. Ik vind Stan prima zoals hij is en hij mij ook. Niet vanuit een blinde adoratie, maar vanuit de man die hij is en de vrouw die ik ben. We kunnen helemaal onszelf zijn bij elkaar. Ik geniet. Van een weekendje weg, van een mooie wandeling, van samen in de zetel zitten met een boek. Ik heb het zwaar te pakken. Niet zoals ik vroeger verliefd was, met een rollercoaster-gevoel dat mijn geest en lichaam op hol deed slaan, maar warmer en kalmer. We maken elkaar gelukkig, zonder ons geluk te laten afhangen van elkaar. Een heerlijk gevoel."
Dochter Amber (21) vind het leuk om haar moeder zo verliefd te zien
”Grappig, vroeger stond ze niet te koken met haar mooiste schoenen aan (lacht)" "Mama straalt inderdaad sinds ze verliefd is op Stan. Toen ik haar zes maanden geleden hielp om haar profiel aan te maken, had ik nooit gedacht dat ze binnen de kortste keren een lief zou hebben. Ik weet nog dat ze me vertelde dat ze een afspraakje had met de man met wie ik haar vaak had zien mailen. En hoe nerveus ze toen was. Ik ben die dag een paar uur voor haar de deur uitgegaan, wilde liever niet toekijken hoe ze er urenlang over deed om zich klaar te maken. Ze brengt trouwens opvallend veel tijd voor de kleerkast door sinds ze met Stan is. Kan een hele dag nadenken over wat ze wil meenemen als ze een weekendje weggaat. Laatst zag ik aan de waslijn dat ze ook allemaal nieuwe lingerie had gekocht. Toen schoot door me heen: oh ja, en ze hebben waarschijnlijk nog seks ook. Al wil ik daar liever niet te veel aan denken. (lacht) Mama zegt dat ze helemaal zichzelf is bij Stan, maar ik vind toch wel dat ze veranderd is. Niet fundamenteel, maar in kleine dingen. Ik kan me alleszins niet herinneren dat ze vroeger haar mooiste schoenen droeg als ze stond te koken, wat nu wél het geval is als Stan er is. En ik hoor haar soms giechelen met grapjes waar ze vroeger niet mee gelachen zou hebben, of ineens een poeslieve toon aanslaan aan de telefoon terwijl ze net daarvoor nog tegen mij aan het morren was. Ik kan gelukkig goed met Stan opschieten, al betrap ik mezelf erop dat ik wat rechter ga zitten of even door mijn haar ga als hij binnenkomt. Ik moet er nog aan wennen, een vreemde man in huis. Maar het is leuk om mijn moeder zo gelukkig en zo verliefd te zien. Raar, maar leuk."