15 maart 2019 Internet
Hoe langer ze met mensen werkt, hoe minder ze moraliteit een zinvol uitgangspunt vindt om te kijken naar seksueel en relationeel gedrag. ‘Niet-oordelen’ en zoeken naar het waarom van menselijk gedrag heeft de absolute overhand gekregen, zegt seksuologe en relatiedeskundige Rika Ponnet. Interview: Ilse Cornu voor MagaZijn
Uiteraard is er een verschil tussen wie ik privé ben, het waarden- en normenkader dat ik daar hanteer en mijn basishouding met cliënten. Daar reflecteer ik over de invloed van datzelfde denkkader op mijn werk. Met de jaren merk ik dat er een duidelijke omslag is. Aanvankelijk had mijn eigen waarden- en normenkader een grote invloed op mijn aanvoelen en inschatten van cliënten en hun verhaal. Vandaag is het zo dat ‘niet-oordelen" en zoeken naar het waarom van menselijk gedrag de absolute overhand heeft gekregen. Moraliseren zet mensen op een afstand, ook privé. Mildheid en ontvankelijkheid zorgen voor het omgekeerde.
Mensen zijn niet slecht, mensen geven vorm aan hun relaties, hun seksualiteit op de wijze die zij kunnen, binnen hun vermogens. In die zin is elke relatie, elke seksualiteit met ‘zin" beladen en dus zinvol. Uiteraard vallen seksueel geweld, pedoseksualiteit, elke vorm van seksualiteit waarbij er geen sprake is van ‘vrije keuze" daar niet onder. Al is ook dat laatste soms balanceren op een slappe koord. Is er bijvoorbeeld sprake van ‘vrije keuze" als iemand zin heeft in seks, merkt dat de partner er geen zin in heeft, en dan toch alles uit de kast haalt om de ander zin te doen krijgen? Het toont hoe moeilijk dit onderdeel van menselijk functioneren wel is.
Op zijn mooist is seksualiteit een voldragen liefdestaal tussen twee mensen die op die manier uiting geven aan hun verbondenheid, hun liefde voor elkaar. Daar halen de meesten onder ons een diep gevoel van erkenning en bevrediging uit.
Seksualiteit kan op veel manieren een uiting van leven zijn, van het vieren van dat leven.
Maar seks kan op heel veel momenten in ons leven een ander doel dienen en als goed ervaren worden. Casual seks kan ervoor zorgen dat een vrouw of man zich - opnieuw - begeerd voelt en het zelfvertrouwen doen groeien. Seks kan ook binnen niet-vaste relaties een gevoel van nabijheid geven, van troost of gewoon van simpel plezier in het eigen lichaam en dat van de ander. Het kan op veel manieren een uiting van leven zijn, van het vieren van dat leven.
Seksualiteit is samen met eten en slapen een primaire lustfunctie en getuigt een leven lang van levenskracht en -wil. Alleen al om die reden zou het goed zijn, mochten we er minder moraliserend mee omgaan, maar ook minder vanuit een prestatiedenken. Seks staat centraal in ons functioneren als mens: zo planten we ons voort en zo zorgen we voor allerlei vormen van verbondenheid met anderen.
Dat hangt sterk samen met de mate waarin mensen in de rest van hun leven bezig zijn met zingeving en spiritualiteit. Opvoeding speelt daarin een cruciale rol. Welk waarden-en normenkader kreeg je mee op het vlak van seksualiteit en lichamelijkheid? Hoe werd seksualiteit in je opvoedcontext benaderd?
Seks is een taal die uniek is bij elk van ons, evolueert in tijd en telkens, in combinatie met ‘de taal" van de ander, tot unieke verbindingen leidt.
Voor de een is het iets wat je exclusief bewaart voor die ene man of vrouw met wie je je verbindt en door het leven gaat. Voor de ander is het inderdaad iets als eten en slapen, wat niet betekent dat het ontdaan is van alle waarden. We slapen niet overal en met iedereen, we eten ook niet zomaar wat. Seks is een taal die uniek is bij elk van ons, evolueert in tijd en telkens, in combinatie met ‘de taal" van de ander, tot unieke verbindingen leidt. In die zin blijft het altijd een deel mysterie, zoals de mens zelf.