09 juni 2017 Magazine
Er zijn veel koppels die alles samen bespreken, behalve hun seksleven. Rika Ponnet vertelt waarom, en pakt vijf onuitgesproken problemen aan. Artikel van Lisa Gabriels voor Libelle.
1. "Ik heb nog nooit plezier beleefd aan seks"
Rika Ponnet: "Als je het verzwijgt, word je alleen maar meer gefrustreerd"
"Ik heb nog nooit een orgasme gehad, maar ik durf er niet over te beginnen tegen mijn man. Eigenlijk beleef ik nooit echt plezier aan een vrijpartij, en daardoor staat ons seksleven op een laag pitje. Toch hou ik heel veel van mijn man. Vertel ik het hem, of niet?"
Relatietherapeute Rika Ponnet: "Ik begrijp dat dit moeilijk is. Als jullie al een tijdje samen zijn, kan je man het gevoel krijgen dat je niet eerlijk bent geweest tegenover hem. Dat je al jaren faket, kan hard aankomen. Ten tweede kan je man het gevoel hebben dat het een verwijt is, dat het zijn schuld is dat jij geen orgasme krijgt. Er kunnen allerlei redenen zijn waarom iemand geen orgasme krijgt tijdens de seks. Dit kan gaan van stress, tot het gebruik van bepaalde medicatie. Er kan ook een fysiek probleem aan de basis liggen. Maar het is wel belangrijk dat je dit gesprek aangaat. Het slechtste wat je kunt doen, is de situatie laten aanslepen waardoor je zelf alleen maar gefrustreerder wordt. Door het te verzwijgen, doe je jezelf én je partner te kort. En dit kan er dan weer voor zorgen dat je ontvankelijker bent voor verleidingen buiten je relatie.
Probeer constructief te zijn. Elk gesprek kan je het beste vanuit jezelf beginnen. Zeg niet: 'Ik vind vrijen met jou niet fijn.' Vertel waarom je het al die jaren niet hebt durven zeggen. Dat je van hem houdt en je relatie heel waardevol vindt, dat je bang was om hem te kwetsen en dat je niet wist hoe je het moest vertellen. Geef hem ook de ruimte om gekwetst te zijn. Je hebt heel lang een geheim gehad, het is normaal dat dit hard aankomt. Maar als je het eenmaal verteld hebt, kan dit ook goed zijn voor je relatie. In mijn praktijk komen vaak koppels met dit probleem en dan maken we bespreekbaar wat je kunt doen om seks voor beide partijen aangenaam te maken. Uit dit gesprek kan dus iets heel positiefs komen."
2. "Voor mij hoeft seks niet meer sinds de menopauze"
Rika Ponnet: "Wil je geen seks meer, of wil je geen seks meer met hém?"
"Sinds kort zit ik in de menopauze. Met mijn vruchtbaarheid is ook mijn zin in seks volledig verdwenen. Mijn man stuurt er soms op aan, maar dan wimpel ik hem af. Ik heb er gewoon geen behoefte meer aan en het liefst zou ik hem dit gewoon zeggen. Maar hoe?
Relatietherapeute Rika Ponnet: "Rond de menopauze verandert de zin in seks. Maar toch kun je niet alles op die menopauze steken. Durf jezelf de vraag eens te stellen: wil je geen seks meer? Of wil je geen seks meer met hém? Seks is een belangrijk domein van een relatie en je kunt dit eigenlijk niet eenzijdig opzeggen. Of, je kunt dit doen, maar dit is erg beschadigend voor je relatie. Mensen - mannen én vrouwen - zijn seksuele wezens en het zal een blijvend fundamenteel verlangen zijn van je man. Ik ga nooit zeggen dat je aan een vrijpartij moet beginnen en dat de zin erna wel zal komen. Maar ik ga ook nooit het belang van seks onder tafel vegen. Vrouwen vrijen omdat ze voelen dat hun relatie goed zit, het is een soort 'vieren' van hun liefde. Mannen vrijen om een band tot stand te brengen, om zich verbonden te voelen met hun vrouw. Dit zijn dus twee verschillende ritmes. Dialoog is belangrijk, op alle vlakken. Geef aan dat je wat minder zin hebt, maar besef wat je doet als je hem vertelt dat je nooit meer wilt vrijen."
3. "Hij verzorgt zich niet, ik vind hem niet meer aantrekkelijk"
Rika Ponnet: "Het kan zijn dat hij zich niet meer gewaardeerd voelt"
"Ik vind het heel erg om te zeggen, maar ik vind mijn man niet meer aantrekkelijk. Ik ga sporten en probeer gezond te leven, hij kruipt met een zak chips op de bank, verzorgt zich niet en krijgt een buik. Het zorgt ervoor dat ik geen zin meer heb in seks met hem. Hoe vertel ik hem dit?"
"Er is geen gemakkelijke manier om te zeggen dat je iemand niet meer aantrekkelijk vindt. Dat iemand zich 'laat gaan' heeft vaak met veel meer te maken dan alleen met jou. Een minderwaardigheidsgevoel en een gebrek aan zelfrespect liggen vaak aan de basis van het wegvallen van de zorg voor jezelf. Onlangs had ik zo'n koppel in mijn praktijk. De man was veel zwaarder geworden en droeg steeds dezelfde truien. Tijdens het gesprek kwam naar boven dat hij zich niet gewaardeerd voelde, in niets, en daarom ook zijn best niet meer deed op uiterlijk vlak. Dat negatieve gevoel lag aan de basis van zijn 'verwaarlozing'. Als je vindt dat je man zichzelf meer moet verzorgen, is het goed om dat uit te spreken. Maar weet dat, ook al breng je het positief, dit kwetsend kan overkomen. Probeer er een verhaal van jullie twee van te maken. Zeg dat je samen gezonder wilt eten, dat je voor elkaar wilt zorgen. Beschrijf hoe je later de vruchten wilt plukken van jullie gezondere levensstijl, neem hem mee in het voordeel van je fitter te voelen."
4. "Mijn man heeft nooit zin; heeft hij een ander?"
Rika Ponnet: "Ook al ben je bang voor het antwoord, je moet de vraag durven stellen"
"Met vriendinnen gaat het er vaak over hoeveel seks hun man wil en hoe weinig zin zij hebben. Maar bij ons is het net omgekeerd: mijn man heeft nooit zin. En dat maakt mij enorm onzeker. Zou hij iemand anders hebben? Vindt hij me niet meer aantrekkelijk? Ik durf het gesprek niet aan te gaan, omdat ik bang ben voor zijn antwoord..."
"Ik merk dat mensen die slecht kunnen praten over seks in het algemeen ook vaak moeilijke gesprekken uit de weg gaan. Door over seks te leren praten, durven ze ook andere zaken uitspreken, wat een relatie alleen maar ten goede komt. Eigenlijk maakt deze lezeres zich zorgen om de verbondenheid tussen haar en haar partner. Ook al heeft ze schrik van het antwoord, toch moet ze de vraag durven stellen. Want het kan evengoed zijn dat de man aangeeft dat hij gewoon niet zo veel behoefte heeft aan seks. Het kan zijn dat het niets te maken heeft met haar en dat hun relatie nog erg goed zit. Stress, medicatiegebruik: er zijn tal van redenen waarom de zin in seks wat minder is. Het kan de aanleiding zijn voor een goed gesprek. Vertel dat je hem graag ziet en spreek je zorgen uit. Het kan sneller opgelost zijn dan je nu denkt!"
5. "Ik wil het spannender, maar hoe zeg ik hem dat?"
Rika Ponnet: "Vertel dat je dit wilt vanuit het verlangen om wat goed is nog te verbeteren"
"Mijn man en ik hebben een bevredigend seksleven, maar ik wil graag iets nieuws. Mijn single vriendinnen hebben het soms over hun vibrator en hoe die hen naar ongekende hoogtes brengt. Eigenlijk wil ik dit ook wel eens doen, maar wel met mijn man erbij. Maar hoe vraag ik hem dit zonder hem te kwetsen? Want straks denkt hij dat hij tekort schiet!"
"Ook hier spreekt vooral de angst om de ander te kwetsen. Zeg dat je het goed hebt en dat je het zo wilt houden, maar dat je ook wel eens zin hebt in iets anders. Ik verwoord het soms zo in mijn praktijk: wie elke dag worst met stoemp eet, wil ook weleens spaghetti. (lacht) Ook hier is de constructieve manier de beste: vertel dat je dit wilt vanuit het verlangen om wat goed is nog te verbeteren. Of het nu een vibrator is of een ander standje, dat uitspreken doet geen afbreuk aan zijn bedprestaties. Durf de moed te hebben. De angst dat hij zich afgewezen zal voelen, is niet zo gefundeerd. Dat je het moeilijk vindt om te benoemen wat je aangenaam vindt, is ook normaal. Dat komt omdat wij geen taal hebben om het genot van seks te benoemen. Als we leerden over seks, ging het vooral over de gevaren. In de klas krijgt iedereen seksuele voorlichting en wordt er dieper ingegaan op seksueel overdraagbare ziektes. Ook de problemen op seksueel gebied worden gemakkelijker benoemd. Maar als het over genieten gaat, klappen we dicht. Schaam je niet, maar sta open voor die beleving van seksualiteit. Dat is minstens zo belangrijk als de andere kant."
Slaapkamergeheimen en slaapkamergeluk
Rika Ponnet legt uit waarom praten vaak zo'n probleem is.
Hoe komt het dat het zo moeilijk is om over ons seksleven te praten?
Rika: "Als we de media mogen geloven, praat iedereen openlijk over seks. Er is geen taboe meer, het wordt overal en altijd gedaan en niemand heeft schroom om uit te spreken wat hij of zij wil. Niets is minder waar. Er is een ongelooflijk contrast tussen de hoeveelheid aandacht er in de media is voor seks, en hoeveel er in het echte leven over gesproken wordt. En dan vooral tussen partners. Het is zo iets intiems dat je snel bang bent om de ander te kwetsen."
Met vriendinnen praat je al sneller over seks dan met je eigen partner. Hoe komt dat?
"Als je praat over seks, praat je over een belangrijk onderdeel van je relatie. Intimiteit is het domein bij uitstek waar we ons als partners kwetsbaar tonen en voelen. Als je een opmerking maakt, kan de andere persoon dat snel persoonlijk nemen en zich afgewezen of gekwetst voelen. Praten over seks kan een emotioneel mijnenveld zijn. Een open gesprek kan uitmonden in een ruzie, of erger. Juist omdat het zo delicaat is, vermijden mensen dit gesprek met hun partner. Tegen je vriendinnen kun je die frustraties wel ventileren en kun je praten zonder risico op discussies. Het is logisch dat dit gemakkelijker gaat, omdat het veiliger aanvoelt. Er zitten geen consequenties aan je uitspraken vast."
Móét je alles bespreken?
"Het belangrijkste is: je móét niets. Het is goed als alles bespreekbaar is, omdat het bewijst dat je je veilig voelt bij je partner. Maar wat bespreekbaar is, hoeft niet per se besproken worden. Sommige zaken zijn te pijnlijk of te destructief. Ook in een vriendschapsrelatie ga je niet alles zeggen en weeg je dingen af. Dat wil niet zeggen dat je oneerlijk bent, maar wel dat je rekening houdt met jullie band. Komt dat onze relatie ten goede of is het beschadigend? Dat is een belangrijke afweging."
Zijn er tips om het praten over seks gemakkelijker te maken?
"Ik merk dat er al een positieve evolutie bezig is. Mensen durven tijdens een therapiesessie vaker te verwoorden wat ze voelen. Ze hebben minder schroom om de zaken te benoemen en durven openlijk suggesties te doen wat ze leuk zouden vinden. Het helpt natuurlijk dat ik erbij zit. Een derde persoon maakt het gemakkelijker, veiliger, om zulke intieme zaken te bespreken. Een seksuoloog kan een beschermende factor zijn, iemand die ervoor zorgt dat het gesprek constructief verloopt en niet uit de hand loopt."