SOS Relatie: het verhaal van Wim (49) en Tanja (51)

Wim

Ik leerde Tanja kennen aan de universiteit. Zij had een leidende rol in de studentenvereniging, vol van leven en zin voor initiatief. Ik was op slag verliefd op haar, een soort van betovering die nooit weg is gegaan. Ze is alles wat ik van een partner verlang en het is de reden waarom ik niet wil opgeven. Ik heb me de afgelopen maanden zo vaak die vraag gesteld. Wat heb ik fout gedaan? Ze kreeg van mij alle vrijheid, ik heb haar nooit in iets belemmerd, altijd gestimuleerd en toch blijft ze herhalen dat ze zich verstikt voelt, ze vrijer wil zijn. Toch is het jaren goed gegaan, ook al was er weinig tijd, er was een ‘wij’. Dat veranderde ineens, een paar jaar geleden. Ze was er wel, maar niet echt, haar ogen keken, maar zagen mij niet. Als ik haar daarop aansprak, wuifde ze het weg, het werk, veel aan haar hoofd. Maar ons seksleven loog niet. Ineens wou ze vaak niet meer, en als we vreeën voelde het mechanisch aan. Het ging ook niet meer uit mijn gedachten. Ik gaf aan dat ik een ander vermoedde. Ze ontkende en bleef ontkennen, drie jaar aan een stuk. Ik wist dat het fout zat, maar hoopte op iets anders, ik had zoveel schrik voor verlies besef ik nu. Tot het lange weekend met vrienden dat we onlangs hadden. Na een lange wandeling, ze leek haar vrolijke zelf, ze was aan het douchen, zag ik op haar gsm een bericht verschijnen. Ik keek nooit, we deden dat niet. Maar toen dus wel. Ik zag een bericht met ‘schatje’, hartjes, een verwijzing naar afspraken. Ik scrolde door de berichten en zag dat ze al heel aan de gang waren, maar was niet in staat om te lezen, zo overstuur was ik. Je denkt te weten hoe je zal reageren als je zoiets ontdekt, maar dat is niet zo. Het was alsof ik bevroor. Toen ik haar ermee confronteerde ontkende ze staalhard. Het was een vriend, zonder meer, ik was te bezitterig. Toen ik enkele dagen erna nog eens stiekem ging kijken, waren al die berichten wel gewist. Dat liegen is doorgegaan, maar ze gaf niet toe. En ik ging door met zoeken en ontdekte dat er wel een relatie was. Wat ze uiteindelijk toegaf, maar ook minimaliseerde. Ik ben niet meer mee volgens haar, zo zien volwassen relaties er uit. Tijd dat ik me aanpas aan de tijd. Sindsdien is de verwijdering tussen ons alleen maar groter geworden. Het lijkt ook wel alsof ze de hele tijd strijd zoekt. Zo weet ze dat ik niet wil dat de kat in ons bed ligt, maar ineens zou ze bij ons mogen slapen. En dan haalt ze het beest ook nog de hele tijd aan. Of overal de lichten laten branden, wat ik enorm irritant vind. Ik weet het, onnozele details, maar ze maken er het samenleven niet makkelijker op. Ze spreekt niet over scheiden, maar wel dat ze vrij wil zijn, wil komen en gaan wanneer het haar goed uitkomt. Ik vind dat onleefbaar en hoop via deze weg de situatie in beweging te krijgen.

Tanja

Toen ik Wim leerde kennen had ik al veel relaties gehad, meestal van korte duur. Ik maakte het altijd zelf uit. Omdat ik mannen na verloop van tijd vaak saai vind, bezitterig en eisend. Met Wim was dat anders: wij zijn allebei intelligente mensen, Wim is ook erg verbaal, wij zijn elkaars gelijke op dat vlak, en dat werkte van bij aanvang. Hij had ook heel snel begrepen dat hij niet moest proberen mij vast te zetten of op te eisen. Hij liet me vrij, zei altijd dat samen zijn iets moest zijn waarnaar ik verlangde, ik niets moest. Dat werkte en heeft lang gewerkt. We bleven samen. In het begin soms met langere periodes van afwezigheid, omdat we allebei ook in het buitenland studeerden, periodes in het buitenland werkten, maar we vonden elkaar altijd terug en trouwden uiteindelijk ook. Of ik daar bewust voor gekozen heb? Ik zit zo niet in elkaar, leef het leven toch vooral zoals het zich voordoet en stel me daarbij niet de hele tijd vragen. Het ging ook altijd allemaal makkelijk, als vanzelf. En toen de kinderen er kwamen, vonden we ook daarin een goed evenwicht. We delen ook een heel gelijkaardige visie op opvoeden, dus daarover waren er nooit conflicten. Als ik Wim nu bezig hoor lijkt het voor mij wel alsof wij in een andere wereld hebben geleefd, binnen onze relatie. Ik weet dat ik van bij aanvang nooit zo verliefd op hem was als hij op mij, maar ik vermoed dat dit in elke relatie zo is. Ik zal dat nooit in die mate hebben als hij het heeft, omdat mijn behoefte op dat vlak ook anders is. Hij vond het altijd fijn, onze drukke levensstijl, het veel buitenhuis zijn. Ik weet zeker dat hij ook iemand is die veel prikkels opzoekt, houdt van uitdagingen en dacht ook altijd dat hij een veel opener geest had dan wat ik nu ervaar. Ik begrijp het niet zo goed. Op de een of andere manier is mijn nood aan persoonlijke ruimte veel groter. Nu de kinderen groter zijn, wil ik dat ook benutten, nog meer mijn ding doen. Diepe vriendschappen buiten onze relatie moeten voor mij ook kunnen. Ik begrijp dat seksuele ontrouw voor hem moeilijk ligt, ben daar ook mee gestopt toen het uitkwam. Ik wil proberen trouw te zijn, maar besef toch ook dat we daarin nooit elkaar zekerheden kunnen bieden. We zijn al lang samen, logisch dat er ook bij hem eens iemand zou kunnen passeren die hij aantrekkelijk vindt. Scheiden wil ik evenmin. We hebben het goed, waarom zouden we. Maar ik wil wel weg van de eisen die hij nu stelt: afspraken maken over wie waar heen gaat, over tijdstippen van thuiskomst, gezamenlijke maaltijden…Hij wil wekelijks de agenda’s op elkaar afstemmen, dat hebben we nooit gedaan en ben ik ook niet van plan. Ik ervaar dat als zo verstikkend. Hopelijk leert hij via deze weg dat je partner onder druk zetten en claimen een averechts effect heeft, het belangrijk is elkaar ruimte te geven.

Hoe het verder ging

Wim en Tanja zetten de stap naar therapie om concrete oplossingen aangereikt te krijgen. Vooral Wim wil ‘verandering’, terwijl het volgens Tanja gaat over aanvaarden wat is. ‘Ik wil hem niet veranderen, hij moet ook mij niet willen veranderen.’ ‘Daar steek je je altijd achter weg. Dat is eigenlijk ‘ik doe gewoon mijn zin.’ We bespreken hun verwachtingen. Bij Wim is dat terugkeren naar wat was. ‘Ik vind respect essentieel, afspraken nakomen hoort daarbij. Net als seksuele trouw. Ik heb nood aan duidelijkheid, een thuis. Tanja is altijd ‘rust’ voor mij geweest.’ ‘Ik lijk wel een moeder en dat wil ik helemaal niet. Hij moet accepteren dat mensen evolueren. Ik wil geen strak plan.’ Dit wordt ook de gespreksdynamiek in de daaropvolgende sessies. Wim die probeert minimale gezamenlijke afspraken te maken, Tanja die dit stelselmatig afweert. Als ik die interactie ook benoem, Wim die aanklampt en Tanja die wegduwt, willen ze dat eerst niet zo zien. Vooral Wim voelt zich aangevallen. ‘Nu lijkt het alsof ik enorm behoeftig en afhankelijk ben, terwijl ik toch maar normale dingen verwacht.’ We komen daardoor ook uit bij het overspel van Tanja en de bijna afwezige erkenning van haar kant wat dit met Wim heeft gedaan. ‘Ik begrijp dat ik daar over de grens van onze afspraken ben gegaan, maar zo een dingen gebeuren nu eenmaal in volwassen relaties.’ ‘Ze blijft dat doen, wat ze gedaan heeft minimaliseren. Ze voelt niet aan wat het met mij heeft gedaan, alsof al mijn veiligheid, al mijn vertrouwen in een keer werd weg gevaagd.’ Op mijn vraag wat hem daarbij zou kunnen helpen, geeft Wim aan ‘erkenning daarvoor, dat ze op zijn minst haar excuses aanbiedt, maar dat kan ze niet, sorry zeggen.’ Ook op dat moment komt de sorry van de kant van Tanja er niet. Als ik bij Tanja haar behoeftes stilsta, gaat het altijd over vrijheid en ruimte. ‘Het is toch eenvoudig, ik wil hem niet veranderen, dat hij me ook mezelf laat zijn.’ Op mijn vraag wat ze graag krijgt van Wim, wat ze van hem verwacht, komt ook altijd het antwoord ‘rust, ruimte, met rust gelaten worden.’ Een behoefte waaraan Wim bij haar vandaag tegemoet komt of een invulling geeft, lijkt er niet te zijn. ‘Net dat geeft me zo een klein gevoel’, zegt hij. ‘Het gaat niet zozeer over vrijheid. Of ik er ben of niet, eigenlijk doet het er niet. Ik word getolereerd, niets meer. Ze is onverschillig. ’ De daaropvolgende sessies blijven we in strijd hangen: de poes in bed, afspraken over de maaltijden, de uren van thuiskomen. Wim die de mobiel van Tanja blijft controleren. In de laatste sessie komt het tot een uitbarsting bij Tanja. ‘Ik heb het zo gehad met zijn houding, zijn dwingende behoefte en slachtofferschap. Het gaat ook altijd weer over hem. Okay, ik ben het elders gaan zoeken, maar heeft hij al eens nagedacht hoe dat komt? Hij verstikt me en dat wil ik niet meer.’ Ik heb met hen nadien elk apart nog een afsluitend gesprek. Wim heeft het heel moeilijk met de breuk en gaat door een lange periode van rouw. Tanja sluit zich volledig af voor hem, is apart gaan wonen en weigert voorlopig elke vorm van contact.