Vraag het aan Rika: "Hoe kan ik mijn moeder ervan overtuigen naar een serviceflat te verhuizen?"

De vraag van Gwenny: “Ik zou willen dat mijn moeder naar een serviceflat gaat, hoe pak ik het aan?"

Gwenny (45) en haar zus zorgen al een paar jaar voor hun moeder. “We doen dat graag, want we willen haar de zorg geven die zij destijds aan onze grootmoeder gaf. Maar de laatste tijd is ze op de sukkel, op fysiek vlak. We zouden er een beter gevoel bij hebben als ze naar een serviceflat zou verhuizen.”

“Het gaat om meer dan het lichamelijke: ze woont in een veel te groot huis, dat volgestouwd is met spullen van haar ouders. We hebben allebei het gevoel dat ze zichzelf begraven heeft in een soort familiekelder. Het huis vervuilt ook, en ze gaat achteruit.”

“Mijn moeder is ervan overtuigd dat alles nog gaat zoals vroeger. Hulp aanvaarden wil ze niet: ze wil eerder ons helpen. We zouden de laatste jaren van haar leven anders ingevuld willen zien. Hoe kunnen we haar overtuigen om toch te verhuizen?”

Het antwoord van Rika Ponnet: “Gwenny zal de situatie moeten uitzitten”

Het verhaal van Gwenny is ongetwijfeld herkenbaar voor veel mensen, en dat is het ook voor Rika Ponnet zelf. “Iedereen die het ervaren heeft, weet dat druk zetten aan beide kanten frustratie, ongenoegen en boosheid oplevert.”

“We hebben vaak een doembeeld van het woonzorgcentrum als een ‘oudemannetjeshuis’. Ook een serviceflat wordt gezien als een tussenstation. Maar het gaat hier fundamenteel over veel meer.”

“Dit verhaal gaat ook over een enorm verlies aan identiteit, en dat kan je zelf moeilijk inschatten als je zelf autonoom in het leven staat. Die identiteit van de moeder hangt samen met een huis. Haar toekomstperspectief - een serviceflat - bedreigt dus die identiteit.”

"Thuishulp voelt ook als een afwijzing"

“Je identiteit is niet alleen je zelfbeeld, maar komt ook voort uit de primaire relaties in het leven, en de rol die we daarin hebben” zegt Rika. “Dit is een zeer ingesleten iets, dat te maken heeft met gehechtheidspatronen.”

De moeder van Gwenny is een zeer zorgzaam type: ze zorgde voor haar eigen moeder, en wil nu nog altijd voor haar kinderen zorgen. “Dat haar zorgrol nu onder druk komt te staan, is zeer ingrijpend. Ze voelt zich afgewezen in de relatie die ze altijd had met haar dochters.”

“Het gaat dus niet over een oude mens die opstandig is, en die niet wil luisteren naar je rationele inbreng en goede bedoelingen. Het gaat wel om iemand die hard aan het strijden is voor het behoud van betekenis.”

Zijn er dan geen tussenstappen mogelijk? Zoals thuishulp? “Dat is bijna hetzelfde”, vindt Rika. “Ook dan zeg je eigenlijk: ‘jij kan het niet meer’. We zien het trouwens wel vaker dat oudere mensen ook opstandig zijn tegen die thuishulp.”

Wat moet Gwenny doen?

Rika Ponnet pleit voor de weg van de geleidelijkheid. “Focus ook op de bevestiging van wat ze wel kan. Laat je moeder in haar kracht staan, en bevestig haar daarin. Accepteer ook dat ze bijvoorbeeld de koffie tegenwoordig te slap maakt: drink hem gewoon en laat het passeren.”

“Dwang heeft vaak het tegenovergestelde effect. Dat geldt voor kinderen, en zeker ook voor oudere mensen.”

“Gwenny zal de situatie moeten uitzitten. Wat zich op een bepaald moment heel dwingend opdringt: dat wijst zich dan wel uit. 

Luister naar deze aflevering van 'Vraag het aan Rika' via Radio 1 Select.
Zin in meer? Ga dan naar het overzicht met alle afleveringen van 'Vraag het aan Rika'.