Vraag het aan Rika: “Hoe moet ik omgaan met de negativiteit van mijn moeder?”

De vraag van Kristien: “Mijn moeder verwijt me dat ik er niet voor haar ben. Hoe moet ik hiermee omgaan?”

Kristien is getrouwd, moeder van drie kinderen, en heeft een bloeiende zaak. Ze heeft het druk, maar goed. Alleen is er altijd die negatieve commentaar van haar moeder: “Bij elk gesprek belandt mijn moeder bij het verwijt dat ik er nooit voor haar was. Ze zegt dat ik haar nooit heb geholpen, en nooit echt met haar heb gepraat.”

“Mijn biologische vader heeft mijn moeder in de steek gelaten toen ze zwanger was van mij. Sindsdien had ze de ene depressie na de andere. Ze werd ‘op invaliditeit’ gezet toen ik enkele jaren oud was. Ze heeft na mijn vader ook geen andere relatie meer gehad.” 

“Toen ik een kind was, hadden we een hechte band. Mijn mama was mijn vriendin, en ik vertelde alles aan haar. Maar sinds ik zelf een partner en kinderen heb, vindt ze het heel moeilijk dat ze niet meer op de eerste plaats komt. Ze verlangt van mij dat ik een partnerrol vervul, en ook een psycholoog voor haar ben.”

“Mijn moeder vindt ook dat onze generatie te weinig zorg draagt voor haar generatie. Maar in welke mate ben je als kind verantwoordelijk voor het geluk van je ouders?”

“Ik ben er zeker van dat heel wat mensen dit verhaal herkennen” reageert Rika Ponnet. “Het gaat hier om parentificatie: je wordt ingezet om aan de noden en verlangens van je ouders tegemoet te komen. Maar dit gaat ten koste van je eigen ontwikkeling.” 

“Als kind bezorgt zo’n relatie je niet per se een slecht gevoel, en dat geeft Kristien ook aan: ‘mijn moeder was mijn vriendin’ zegt ze. Maar ik ben altijd voorzichtig als mensen zeggen dat hun moeder hun vriendin is.  Een ouder-kindrelatie, ook op volwassen leeftijd, blijft immers een hiërarchische relatie. En vriendschap is geen hiërarchische relatie, maar een gelijkwaardige, horizontale relatie.”

“Waarom wordt Kristien naar het horizontale niveau getild? Omdat er bij de moeder iets ontbreekt. In dit geval: een partner.”

“De moeder van Kristien probeert haar dochter aan zich te binden via verwerping. Door de hele tijd kritiek te geven, geeft ze Kristien het gevoel dat ze harder haar best moet doen. Hier zit ook iets heel kwetsbaar onder. Want eigenlijk bedoelt de moeder: ik mis je, ik voel me alleen en ik ben bang om je kwijt te raken.”

“Ik denk dat Kristien tot op de dag van vandaag probeert mee te gaan in die schuldinductie. Ze slikt altijd dat er kritiek is, en probeert meer haar best te doen.” 

“Durf authentiek te zijn”, raadt Rika haar aan. “Dat doe je door eerst te connecteren, en daarna te corrigeren. Geef dus aan dat je je moeder graag ziet, maar ook dat je je afgewezen voelt. Laat je moeder weten dat je er voor haar bent, maar ook dat je anders benaderd wil worden.”

Rika pleit ook voor acceptatie: “Mensen zijn vaak een heel leven bezig met het veranderen van hun ouders. Maar dat is een opdracht die je nooit volbrengt. Je kan iemand wel een facelift geven, maar een persoonlijkheid veranderen kan je niet.”

“Accepteer dat dit je moeder is. Probeer te versterken wat je fijn vindt aan haar. Maar als ze dingen zegt die je niet leuk vindt, mag je aangeven dat je geen zin hebt in dat soort conversaties.”

Luister naar deze aflevering van 'Vraag het aan Rika' via Radio 1 Select.
Zin in meer? Ga dan naar het overzicht met alle afleveringen van 'Vraag het aan Rika'.