Doe de test. Zijn jij en je partner een financiële match? “1 op de 5 Belgen heeft een geheime geldbuffer”

“Ik had onlangs een dame op leeftijd in mijn praktijk. Met een peperdure Hermès-tas in de hand. Het was een zoenoffer voor de ontrouw van haar man, en de dame in kwestie had daar vrede mee. ‘Een Hermès voor elke tuttebel’, leek het motto”, vertelt seksuologe en relatiebemiddelaar Rika Ponnet.

“Het is een mooi voorbeeld van de rol die geld kan spelen in een relatie. Het gaat zelden om de centen, maar ook om macht, loyaliteit en vertrouwen. Er wordt weleens gezegd dat geld een groter taboe in een relatie is dan seks. Geen idee of dat klopt. Wat ik wél weet, is dat er over weinig andere dingen zoveel gelogen wordt binnen een koppel als over geld.”

“Wist je dat meer dan twintig procent van de mensen in een relatie een geheime rekening heeft waar de andere geen weet van heeft? A secret garden als vluchtroute, een financiële buffer die je achter de hand houdt voor als het fout loopt. Het zegt wel al iets over de relatie in kwestie.”

“Geld is meer dan ooit een waardemeter in onze maatschappij”, zegt Ponnet. “Wie rijk is, heeft iets bereikt in het leven. Wie geen geld heeft, is een loser. Dat is kort door de bocht, maar ook in een relatie speelt die financiële graadmeter mee. Heb je allebei een goede job en kan je zelfstandig verder als het moet, dan zal geld minder wegen in de relatie.”

Wie de centen heeft, heeft het in een relatie doorgaans ook voor het zeggen Rika Ponnet

“In heel veel gevallen is dat niet zo en heeft de ene het beter dan de andere en wordt geld als drukkingsmiddel ingezet. Geld in ruil voor iets anders: vergeving, vrijheid, liefde, seks, aandacht, aanzien, afhankelijkheid ... Wie de centen heeft, heeft het in een relatie doorgaans ook voor het zeggen. In dat opzicht is een te groot financieel onevenwicht tussen partners meestal geen stabiliserende factor voor de relatie in kwestie.”

Liefde en centen horen niet samen, maar je moét erover praten

Dat geld voor de meeste koppels een moeilijk gespreksthema is, weet de relatietherapeute uit haar dagelijkse praktijk. “Liefde en centen horen instinctief niet samen. Iemand graag zien en met die persoon de financiële obstakels bespreken? Dat zorgt voor kortsluiting in ons hoofd. En toch is het o zo belangrijk om dat wél te doen, liefst zo vroeg mogelijk in de relatie. Meer nog, geliefden die met elkaar praten over het financiële plaatje, getuigen net van respect voor elkaar.”

Met elkaar praten over je financiële plaatje, is een indicatie dat de basis goed

“Het is een indicatie dat de basis goed zit. Er is sprake van veiligheid en openheid, want je deelt ook cijfers, lonen, spaargelden, budgetplannen enzovoort met elkaar. En dat zonder gêne of angst om afgewezen te worden door wie meer of minder verdient. Ik hoorde onlangs nog een hoogopgeleide vrouw die er binnen haar relatie voor had gekozen om thuis te blijven voor de opvoeding van de kinderen. Nu gaat ze scheiden en stelt ze vast dat er nooit gepraat werd over de financiële consequenties.”

“Als buitenstaander ben je dan snel geneigd om te denken in termen van: ‘Slechte, rijke man versus lieve, arme vrouw’, maar zo simpel liggen de zaken niet. Want als je ervoor kiest om thuis te blijven voor het huishouden en de kinderen, dan betekent dat evenzeer dat je wíl dat er voor jou gezorgd wordt. Dat je partner ‘provider’ wordt en jij afhankelijk van hem bent. Je neemt geen verantwoordelijkheid voor jouw autonomie en ja, als er niets geregeld is, kan je daar vroeg of laat – letterlijk zelfs – weleens de rekening voor krijgen.”

Leun niet op je partner

“Ik pleit ervoor dat we op elk moment in het leven nadenken over onze financiële zelfstandigheid. Stel dat het fout loopt: wat zijn onze perspectieven, en kunnen we alleen verder? Het hoeft dan niet per se om een scheiding te gaan, je kan ook te maken krijgen met jobverlies, een vroegtijdig overlijden ... Allemaal zaken die je financiële status onder druk kunnen zetten en waar je je dus maar beter op kan voorbereiden, bij voorkeur in overleg met je partner.”

“Is het fijn om het over materiële zaken te hebben als je verliefd bent? Niet altijd. Maar nogmaals: wél essentieel. Voor mij is het alleszins een daad van liefde: ‘Ik wil dat het in alle omstandigheden goed met je gaat.’ Daar draait het eigenlijk om. Tegelijk is het ook een manier om voor je rechten op te komen binnen die relatie, en om je grenzen te stellen. Lukt dat al niet op financieel vlak, dan is dat in vele gevallen een voorbode van andere conflicten.”

Laat je niet vangen. “In dit geval is er zelden een budgettair vangnet voorzien”

“Onze ouders trouwden vaak met gemeenschap van goederen, enerzijds omdat het zo hoorde, maar anderzijds zorgde het ook voor een soort van ‘veiligheid’ voor beide partijen. Of je nu buitenshuis werkte of thuisbleef, dat maakte niets uit. Bij een eventuele scheiding werd de koek netjes in tweeën gedeeld. Vandaag zijn er sowieso al minder huwelijken, laat staan onder gemeenschap van goederen.”

Cupido & centen: 3 handvatten

1. Maak zo snel mogelijk financiële afspraken met je (nieuwe) partner. Start je een gemeenschappelijke rekening? Wie stort wat wanneer? Zeker in het geval van nieuw samengestelde gezinnen is het uitermate belangrijk om op voorhand duidelijke afspraken te maken over uitgaven en inkomsten, en die eventueel ook op papier te zetten.

2. Zorg voor een gezonde, open boekhouding van je gezin en huishouden, en dat betekent: plan op regelmatige basis een ­gesprek erover in, waarbij je samen evalueert en desgewenst bijstuurt.

3. Voel je (blijvend) remmingen om over je financiële situatie met je partner te praten, hou dan je relatie onder de loep. Maar ook de verhouding tot jezelf: hoe kom je voor jezelf op in een relatie?

“Het financiële bewustzijn lijkt gegroeid, maar tegelijk komen partners in een meer kwetsbare positie terecht. Je bent fulltime moeder of vader en de relatie stopt? Dan is er zelden een budgettair vangnet voorzien bij een break-up. Ook weer een pleidooi om je relatie en de ‘formule’ die je kiest zo snel mogelijk te bespreken en te bekijken of elk voldoende beschermd is. Kom je daar zelf niet uit, dan kan je je laten inlichten door je bankdirecteur, een financieel expert of notaris.”

Big spender vs. slimme spaarder

Over welke geldkwesties wordt er nu het meest gekissebist? “Dat gaat over de traditionele dingen: de ene partner die een big spender is, terwijl de andere eerder spaarzaam is aangelegd, is er zo eentje. Maar ook de dingen waaraan een koppel geld uitgeeft en waaraan niet, de sponsoring van de kinderen en pluskinderen, de eventuele besparingen die zich opdringen, verbouwings- en bouwkosten of te dure hobby’s zijn vaak voer voor verhitte discussies.”

“Geld is op zich een inhoudelijk onderwerp, maar hoe je er als koppel mee omgaat legt ook bloot hoe je je tot de andere in de relatie verhoudt, hoe de relatie is met jezelf, op welke manier je je ons positioneert binnen een relatie of hoe veilig je je voelt. Een man die steevast een partner kiest die minder verdient dan hijzelf? Dat wijst er mogelijk op dat hij zijn waarde als partner koppelt aan zijn portefeuille. Hij wil kunnen verwennen, uitpakken ... en geld helpt hem misschien om zijn onzekerheid te maskeren.”

“In dat opzicht blijft mijn belangrijkste boodschap: zorg er te allen tijde voor dat je financieel voor jezelf en de eventuele kinderen kan zorgen. En ook al is dat verre van evident, denk er tenminste over na en ga het thema niet uit de weg.”