Geld is voornaamste reden waarom een huwelijk strandt: zo trap je niet in die valkuil

Van de 45.059 huwelijken die in 2018 werden gesloten, trouwden maar 171 koppels volgens het stelsel van de algehele gemeenschap van goederen. 13.165 koppels sloten bij de notaris een huwelijkscontract af waarin duidelijk wordt gestipuleerd wie wat bezit en wie welk deel krijgt als het tot een echtscheiding komt. Wie geen huwelijkscontract afsluit, valt automatisch onder het zogenaamde wettelijk stelsel. Dat verdeelt de goederen van de partners in het eigen vermogen van de echtgenoot, het eigen vermogen van de ander en het gemeenschappelijke vermogen.

“Er zijn altijd dingen die niet noodzakelijk op papier staan maar die wel bepalend zijn voor het verloop van je relatie op financieel vlak”, zegt financieel expert Michaël Van Droogenbroeck. “Wat verwerf je zelf op en welke portefeuille bouw je als koppel op? Heb je eigen rekeningen of alleen maar gemeenschappelijke? En wat als je inkomen in de loop van het huwelijk sterk gaat verschillen met dat van je partner? Daar bestaan geen duidelijke richtlijnen voor dus is het best om dat soort regelingen op voorhand vast te leggen. Als je huwelijk fout loopt en je hebt maar één vermogen, dan is het immers heel moeilijk om te bepalen wie welk deel heeft ingebracht en hoe je dat splitst. Een huwelijkscontract is de makkelijkste manier om problemen te voorkomen. Goede afspraken maken nu eenmaal goede vrienden.”

Oorlogsverklaring

“Geld komt ontzettend vaak ter sprake in mijn praktijk”, zegt seksuologe Rika Ponnet. “Hoe je met centen omgaat, zegt immers veel over de manier waarop je jezelf positioneert ten opzichte van de rest van het gezin. Als er een budget is van 1000 euro en je geeft daarvan 750 euro uit aan jezelf, dan zet je jouw noden en jouw verlangens voor die van het gezin of partner en dan zal die laatste zich vroeg of laat tekort gedaan voelen.”

“In relaties waarin mensen zich op een vertrouwelijke manier tot elkaar verhouden, zijn er zelden of nooit discussies over geld. Het feit dat je daar altijd opnieuw ruzie over maakt, heeft dus dikwijls een diepere betekenis, namelijk dat er op het niveau van verbondenheid tussen jou en je partner toch wat dingen schorten.”

“Om een voorbeeld te geven: stel, je partner komt thuis en heeft zonder medeweten van de rest van het gezin een sportwagen gekocht. Dat is dan bijna een openlijke oorlogsverklaring, want dan zegt hij eigenlijk: ‘Ik vind het gerechtvaardigd dat ik zo’n belangrijk deel van ons budget uitgeef aan iets wat alleen voor mezelf is en jij hebt daar geen zaken mee.’ Dan wijs je de ander openlijk af in een thema dat in deze maatschappij als heel belangrijk wordt gezien, zijnde geld, materie en status.”

‘Schoon, schat’

Het lijkt de evidentie zelve dat er binnen een relatie altijd wordt overlegd over dergelijke uitgaven, of dat er op z’n minst afspraken rond bestaan. Maar toch is dat in elk gezin anders. “Er zijn mensen die het perfect normaal vinden om thuis te komen met een handtas en laarzen van 1.000 euro zonder dat ze dat eerst met hun partner hebben besproken”, aldus Ponnet. “Hun man zal vanuit de zetel enkel eens knikken: “’t Is schoon schat’. Bij anderen is dat stof voor maanden discussie, want daar wordt zoiets als een vertrouwensbreuk gezien.”

“Wat ook nefast is, is geld achter de rug van de partner uitgeven of liegen over hoeveel je precies hebt gespendeerd. De manier waarop koppels hun geldzaken regelen, vertelt bovendien veel over hoe ze zich tegenover elkaar verhouden en hoe belangrijk ze hun gezamenlijk en individueel deel vinden. Staan ze als individu in de relatie en hebben ze dus elk een aparte rekening, of willen ze samensmelten met de ander en steken ze bijgevolg ook hun centen in één pot?”

Loonkloof

Geld kan binnen een relatie ook een probleem worden als beide partners niet evenveel verdienen. Uit een Brits onderzoek bij 6.000 heterokoppels blijkt dat mannen zich ongemakkelijk en gestresseerd voelen als hun vrouw meer dan veertig procent van het gezinsinkomen verdient.

“Een loonkloof kan inderdaad voor discussie zorgen”, weet Ponnet. “Degene die minder verdient, zal zich kleiner voelen en zal vinden dat hij/zij minder macht heeft in de relatie. Degene die veel verdient, zal geneigd zijn te domineren en zijn wil door te duwen. Maar ook hier weerspiegelt de manier waarop ze met dat verschil omgaan hun verhouding tot elkaar.”

“Een voorbeeld uit mijn praktijk: hij heeft altijd een eigen zaak gehad en is heel rijk. Zij is een aantal jaar jonger en leeft van een uitkering. Hij vindt het heel fijn om de portefeuille in de relatie te zijn omdat hem dat een machtspositie geeft. Hij betaalt alles voor haar, maar dat doet hij niet zomaar. In ruil verwacht hij van zijn vrouw veel aandacht en een onbegrensde beschikbaarheid. Hij vindt bijvoorbeeld dat zij altijd met hem mee moet en dat ze dan op een bepaalde manier moet gekleed zijn. Ook in bed moet ze hem altijd z’n zin geven.”

“Dat economische aspect weerspiegelt bij hem dus een onvermogen om tot een echte gelijkwaardigheid te komen met zijn partner. En als het dan slecht gaat in de relatie, is het gevolg voorspelbaar: zij weigert nog met hem te vrijen, want dat is het enige gebied waar zij nog controle over heeft. Hij voelt zich afgewezen en het spel zit op de wagen. Daaraan zie je dat mensen in een relatie altijd op zoek zijn naar een machtsevenwicht. En als één van beide zich compleet gekocht voelt, zal zo’n evenwicht er nooit zijn.”

Zoveel kost een echtscheiding

“Het goedkoopste is naar de rechtbank gaan. Als je wettelijk getrouwd bent, hoef je daar alleen maar een echtscheidingsdocument af te geven en voor 205 euro is je scheiding rond”, zegt Michaël Van Droogenbroeck, die de kosten van een echtscheiding berekende. “Via een notariële akte kan het ook, maar dat kost je al minstens 750 euro. Voor een bemiddelaar betaal je 2.000 à 3.000 euro. Maar wat je absoluut moet vermijden is een vechtscheiding, want dan spreek je over minstens 7.000 euro.”

Advocaat

Reken gemiddeld op een uurtarief tussen de 125 en 200 euro per uur plus 21 procent BTW. Hoe hoog de kosten uiteindelijk oplopen, hangt af van de complexiteit en duur van de echtscheidingsprocedure. Maar zelfs bij een snelle regeling, moet je al rekenen op 3.000 à 5.000 euro per persoon.

Rechtbank

Bij de opening van het familiedossier bij de familierechtbank betaal je een bijdrage van 20 euro per persoon plus een éénmalig rolrecht van 165 euro. De kosten voor de neerlegging van een echtscheidingsdossier bedragen voor een koppel dus in totaal 205 euro.

Bemiddelaar

Reken op een 150 euro per uur, maar hier hoef je, in tegenstelling tot bij een advocaat, geen BTW te betalen én je kan de kosten delen met je ex. Komen jullie via een bemiddelaar tot een akkoord, dan moet je dat zelf aan de rechtbank voorleggen, waar je dan nog eens 205 euro betaalt.

Notaris

Een notaris regelt niet alleen de verdeling van het vastgoed, maar ook de regeling voor de kinderen. Hij stelt een regelingsakte op en gaat daarmee naar de rechtbank. Kostprijs: minstens 1.000 euro, te delen met je ex.