Hoe is het gesteld met de huishoudkloof? (deel 1)

Emotionele arbeid

Ik zie in mijn leven een herhalend gedrag in mijn relaties. In twee relaties, waarin ik getrouwd was, nam ik veel van de huishoudelijke taken voor mijn rekening, maar verminderde het aandeel wat mijn mannen hadden na verloop van tijd. Hoewel ik daar opmerkingen over maakte, veranderde er niets.

Nu heb ik een latrelatie en zie ik dat mijn vriend ook nog weinig initiatief neemt, zowel op gebied van huishoudelijke taken als werken in de tuin. Ik heb al aangegeven dat ik thuis ook mijn werk heb en omdat ik fulltime werk ook moe ben, en ik dat er ook niet meer bij kan nemen. Dus ik doe nu niets meer bij hem, behalve soms eens borstelen. Hoe komt het toch dat dit gebeurt en zich keer op keer herhaalt? - Anoniem (vrouw, 52)

Ik denk dat je al bij al nu goed bezig bent. Vaak hangt dit samen met een gevoelde verantwoordelijkheid en bijkomend schuldgevoel. Het is zeker zo dat vanuit socialisatie vrouwen veel vaker het gevoel hebben dat huishouden en kinderen hun verantwoordelijkheid zijn. Het zorgt er ook voor als het niet ingevuld wordt, het huis niet netjes ligt, de kinderen niet gezond eten of niet gepast gekleed lopen, vrouwen daar meer mee bezig zijn. Dat wordt ook emotionele arbeid genoemd.

Vrouwen hebben daar ook vaker bijgevolg schuldgevoelens over. Het is ook niet zo simpel om het te wijzigen. Uiteindelijk worden vrouwen nog altijd meer dan mannen maatschappelijk op die rol aangesproken en bekritiseerd. Hold your horses,zoals jij nu doet, is een prima start. Dat het pijnlijk is te moeten vaststellen dat de andere op geen enkele manier over de brug komt, begrijp ik. Je zou je de vraag kunnen stellen: wat is de waarde van mijn relatie, zijn engagement, als hij, ondanks mijn duidelijke boodschappen, niets over heeft voor mij, voor ons op dat vlak?

Burn-outs

Denk u niet dat er hierover op beleidsniveau ook moet worden nagedacht in onze nog steeds patriarchaal georganiseerde wereld? Ik zie hier immers een ontzettend grote link tussen stijgend aantal burn-outs en langdurig zieken. Wat denkt u daarvan? - Zoë (vrouw, 40)

Daar ben ik echt van overtuigd. Veel vrouwen zijn chronisch overbevraagd en daardoor oververmoeid. Er is een bijna permanente spagaat tussen professionele arbeid, werk, vrije tijd, waar ook veel ‘moet’. Het gaat in essentie ook over de gebrekkige waardering die er tot op vandaag is voor al het onzichtbare werk dat dagelijks verzet wordt in het huishouden en in de zorg voor kinderen, mantelzorg etc.

Maar, laten we realistisch wezen. Ik zie daar niet direct op de korte termijn veel budget voor, dus vrees dat de eerste en belangrijkste plaats waar mensen dit afgedwongen moeten krijgen toch nog altijd binnen hun relatie is. Bewustwording daarover zou ook wat vaker aan bod mogen komen in onderwijs. Zoveel vrouwen die echt carrière maken, zeggen het telkens. De belangrijkste keuze die je maakt in het kader van je carrière is je partner…

Kinderen aan het werk?

Mag mijn dochter van 7 al stofzuigen? - Van Horebeke (man, 49)

Waarom zou ze dat niet mogen? Participeren aan het huishouden, het aanleren van vaardigheden, het leren dragen van verantwoordelijkheden binnen specifieke taken, lijkt me een belangrijk onderdeel van opvoeding. Kinderen doen die taken niet altijd graag, maar leren zo dat dit bij het dagelijks leven hoort én hebben daardoor doorgaans ook meer respect voor het werk dat ouders/anderen doen in dit kader.

Het gaat er altijd over dat ze verantwoordelijkheden krijgen aangepast aan hun mogelijkheden, draagkracht en leeftijd. Stofzuigen lijkt me daarin heel oké.

Taken herverdelen

We zijn een koppel van bijna 60 en sedert drie jaar samen. Mijn man heeft volwassen kinderen, ikzelf adolescenten. Onlangs maakte ik mijn partner duidelijk dat ik nu wel het grootste deel van het huishouden op mij neem maar dat vanaf zijn pensioen graag tot 50-50 zie evolueren. Dat stuitte op verzet.

Hoe maak ik hem (liefdevol doch vastbesloten en zonder ruzie) duidelijk dat: na een leven van overdreven dienstbaarheid (en misbruik dat men ervan maakte) voor iedereen (vanaf mijn 8e levensjaar al) ik een verzuurde vrouw zal worden als ik weer in dat straatje verzeil en om mijn rechten moet vechten? Het is erg fundamenteel voor mij. - Anoniem (vrouw, 58)

Bij de start van een relatie is het bijzonder belangrijk te beseffen dat zorg opnemen, huishoudens opnemen, taken doen, na verloop van tijd een patroon worden en met de jaren ongeschreven wetmatigheden. Je kan je voorstellen dat, als je dit al drie jaar doet, hij ervan uitgaat dat je dit graag doet en hij nu even opkijkt als je zegt die taken te willen verdelen.

Niemand geeft graag ‘voordelen’ op of zet graag stappen terug in een positie die men als aangenaam en makkelijk heeft ervaren. Dat er verzet is, lijkt me logisch. Het lijkt me even logisch dat je niet bij het eerste verzet toegeeft en dan maar gewoon verder doet. Dat is het beste recept voor verzuring en frustraties. Geleidelijk aan taken herverdelen lijkt me de weg, maar besef dat elke herverdeling moeite zal kosten.

Gebrek aan respect

Mijn man is met pensioen en ik werk nog een aantal jaren voltijds. Ik vind dat hij het volledige huishouden moet doen. Bent u het daarmee eens? - Patricia (vrouw, 61)

Ik heb daar op zich geen mening over, ik denk dat mensen dat vooral als koppel moeten regelen. Het lijkt me ook belangrijk het huishouden niet alleen voor te stellen als iets negatiefs. Uit de zorg voor anderen valt ook wel plezier te halen.

Het belangrijkste lijkt mij dat daar echt waardering voor bestaat. Want dat is misschien wel het grootste probleem: velen vinden het opnemen van zorg voor wie men graag ziet niet eens zo erg. Het is het totale gebrek aan respect en waardering voor die taken dat ons de das omdoet. 

Werk laten liggen? Slechte tip

Hoe pak je dit probleem aan in een setting van co-housing? Waar mannelijke huisgenoten automatisch veronderstellen dat een vrouw het huishoudelijk werk voor zich neemt. Het wordt uiteindelijk ook een self-fulfilling prophecy. De vrouw doet het werk uiteindelijk toch omdat het frustreert en gegarandeerd niet wordt overgenomen indien je het ‘gewoon laat liggen’ (slechtste tip ooit). Hoe kaart je dit aan, zonder de verdere rustige dynamiek te breken? - Anoniem (vrouw, 27)

Hier speelt naar alle waarschijnlijkheid ook een generatieverhaal én een vorm van frontvorming, coalities binnen oude en nieuwe gezinsstructuren. Jouw afspraken met jouw partner lijken me bijzonder belangrijk. Je bent nog jong, patronen zijn nu nog niet ingesleten, er kunnen nog afspraken gemaakt worden. Hopelijk hebben jullie afspraken, waarbij meer gelijkwaardigheid centraal staat, een positieve invloed op de oudere generatie onder het dak.

Werk laten liggen is inderdaad geen goede tip, al is het loslaten van een aantal 'moetens' toch ook geen slecht idee. Al te vaak zie ik toch ook dat vrouwen aan gatekeeping doen: ze willen taken gelijk verdeeld zien, maar willen ook de manier waarop de taken ingevuld worden, bepalen en controleren. Taken verdelen betekent ook de volle verantwoordelijkheid ervan bij de andere laten en je erbij neerleggen dat de dingen al eens anders zijn dan je zelf graag zou willen.