Kamp Waes

Hij keek elke zondag. Gefascineerd door die groep ongewone gewone mensen en de wetten van de speciale krachten bij defensie. Of ik het een beetje volgde? Ik beaam. Hoe uitzonderlijk, dit experiment. Om te zien wat het menselijk lichaam vermag. Maar vooral omwille van de praktijkles psychologie die het is. Hij glimlacht. Dat hij het wel gedacht had, mij kennende. Waarmee hij doelt op de vier jaar dat we elkaar ondertussen zien. Met kleine en grote tussenpozen. Omdat hij nog eens vastloopt, de liefde niet stroomt. Oude demonen die het 's nachts overnemen. Waardoor hij ook tijdens de dag opnieuw vervalt in oude strategieën. Zoals: zich afsluiten, rigiditeit, arrogante zelfverzekerdheid. Op de verschillende plaatsen waar hij ondertussen werkte, zette dat hem telkens buiten de groep. Dat geeft hem het gevoel er niet bij te horen.

Hij heeft het over de afgelopen week, waarin hij zich de jongen van weleer voelde. De gepeste, de genegeerde, de niet gewenste. En hoe dat te maken heeft met die ene aflevering in Kamp Waes . De exit van vijftiger Jan, waarin hij zichzelf herkende. Zelfverzekerd bij aanvang, eigengereid en dwingend naarmate de dagen in het kamp vorderden. Gepest als jongen. Waardoor je de ander en zeker de groep nooit meer vanzelf als veilig ervaart. Hoe de angst voor afwijzing je leven beheerst. En hoe je een manier vindt om daarmee om te gaan, namelijk: afwijzing niet afwachten. Maar zo werk je ze zelf in de hand. Door je bewust tegenover de groep te plaatsen. Je bent 'anders', de einzelgänger. En dan maak je jezelf en vooral anderen wijs dat je er niet bijpast. Maar het diepe verlangen naar acceptatie en waardering blijft. En dan doe je maar uitzonderlijke dingen. Proeven bij de special forces als je ruim in de vijftig bent. Of in zijn geval, een specialistisch technisch beroep kiezen en daarin de beste worden.

Maar ook tot op vandaag speelt de ontgoocheling én de angst. Als anderen je niet inschatten zoals je ingeschat wilt worden. Als de waardering er niet is. Hij heeft het over de groepsreis die hij maakte, afgelopen zomer. Nooit meer. Hoe op het eind van de reis niemand nog tegen hem sprak. Zijn kritische geest, zijn scherpe verstand, waarmee hij zich altijd onderscheidde, distantieerde hem van de rest en riep weerstand op. Ook daar was het woord 'pedant' gevallen. Sociaal incapabele Michiel. Het had hem diep geraakt, nog maar eens bevestigd in zijn gevoel. Dat de groep niet te vertrouwen is. En meegaan of opgaan in de groep de dood betekent. Terwijl hij het vertelt, heeft hij me geen seconde aangekeken.

Maar dan ineens wel. “Hoe erg,” zegt hij, “voor de ogen van heel kijkend Vlaanderen afgebrand worden.” De boodschap: “Je past niet in de groep.” Wegens arrogant, werk aan de social skills. Met jou wil niemand. Om dan alleen in de laadbak van een truck afgevoerd te worden. Of er iemand doorhad wat de echte betekenis was van wat daar gebeurde. Oud zeer, diep trauma, in herhaling. Met het pijnlijke antwoord van de uitgeslotene als klap op de vuurpijl. “Ik begrijp het.” Ik zie in zijn ogen de zelfontgoocheling, de afwijzing van het zelf, het diepe verdriet. Hij zucht. “Brood en spelen, toch”, voegt hij er aan toe. Waarop ik ook zucht. En bevestig. Brood en spelen.