Microcheating met macrogevolgen: wanneer iets liken niet zo onschuldig is

Marie (een schuilnaam, nvdr.) is 42 en werkt al thuis sinds de coronacrisis uitbrak. “Ik heb een aantal toffe mannelijke collega’s waar ik in normale tijden graag mee zever gedurende de werkdag. Dat betekent absoluut niets, ik heb al twaalf jaar een relatie, maar de aandacht en grapjes van andere mannen maken het dagelijkse kantoorleven gewoon wat leuker. Door corona werken we al maanden thuis en we missen allemaal die gesprekjes. We whatsappen dan ook geregeld domme grapjes naar elkaar, maar met één collega heb ik sinds enkele maanden een intenser een-op-eencontact. Onze gesprekken gaan steeds dieper: over onze twijfels, zorgen, waar we naar verlangen … Elke dag voeren we hele gespreken via WhatsApp. Zijn berichtjes zijn het enige waar ik tegenwoordig nog naar uitkijk. Ik weet dat dit niet oké meer is, maar ik wil niet stoppen.” We zitten allemaal al bijna een jaar in ons kot, single of samen met onze (langetermijn)partner. Soms saai, wat beklemmend, met weinig opties om onszelf af te leiden. Het is normaal dat we op zoek gaan naar wat vertier zoals Marie, toch? En laat dat vandaag makkelijker zijn dan ooit, dankzij alle vormen van digitale communicatie. Snel een like uitdelen op een foto van een oude vlam, een DM sturen naar iemand die je wel aantrekkelijk vindt, een berichtje naar die toffe collega (want jullie zien elkaar niet meer aan de koffiemachine): het is snel gebeurd.

“Microcheaten gaat om zaken die letterlijk flirten met de grens van wat acceptabel is binnen jullie relatie”, vertelt seksuologe en relatietherapeute Rika Ponnet. “Dat is er altijd geweest. Vroeger betekende het misschien een drankje aanvaarden van een knappe man aan de bar als je partner thuis was of een gestolen uurtje lunchen met je aantrekkelijke collega zonder dat je partner op de hoogte was. De laatste jaren zien we daar een geüpdatete versie van: online persoonlijke contacten aangaan en uitbouwen, met een kennis of een vreemde, terwijl je een relatie hebt. Je kan vandaag zelfs gezellig naast je lief op de bank zitten en ondertussen flirterige berichten sturen met een ander. Wat voor sommigen zelfs bijdraagt aan de spanning. In mijn praktijk heb ik de laatste jaren het zwaartepunt zien verschuiven: het merendeel van de tweede relaties die zorgen voor problemen tussen een basiskoppel, is online begonnen.”

Perfect storm

Uit een onderzoek in Frankrijk tijdens de eerste lockdown, bleek dat 25 procent van mensen in een relatie die niet samenwoonden, toegaf contact te hebben gehad met een ex. 23 procent zei contact te hebben met mensen die ze online ontmoet hadden en voorheen niet kenden. Ook datingapps zagen het aantal berichten en de lengte van de conversaties stijgen, en dat zijn niet enkel singles. “Het starten van een digitale conversatie met iemand die je niet kent, is de norm geworden. De coronacrisis creëert daarbij ook nog een soort perfect storm. We zijn noodgedwongen meer thuis, onze schermtijd ligt ongelofelijk hoog – hou maar eens bij hoeveel tijd jij op sociale media doorbrengt – en veel koppels zijn veroordeeld tot elkaar en wat dichte familie. Wie daarnaast nood heeft aan meer sociale contact of aan nieuwe impulsen, moet dat wel online doen”, vertelt Rika Ponnet.

Wat ons enorme opties geeft om met vrienden en familie vanop afstand te connecteren, elkaar te ondersteunen, “want ook die kant is er”, is ook een medium dat ons gemakkelijk in de problemen brengt, zegt Ponnet. “Microcheating is misschien een slecht woord, hoewel de start vaak onschuldig of klein is, daar ben ik van overtuigd, zijn de gevolgen dat vaak niet. Het is zo gemakkelijk, snel een ex opzoeken of het contact openen met mensen waar je jaren geen contact mee hebt gehad. Eén emoji sturen als reactie op een foto, en bam, je bent vertrokken. Je glijdt héél snel weg in meer. En dat online flirten is echt een hellend vlak.”

Wie heeft het zelf nog niet meegemaakt? Hoe snel en krachtig een online contact kan uitgroeien tot een relatie waar de intimiteit en verbondenheid razendsnel tot stand komt. “In twee weken tijd hebben mensen elk persoonlijk detail verteld of delen ze seksuele voorkeuren, fantasieën of zelfs naaktfoto’s met iemand die hun partner niet is en wie ze zelfs nog nooit in het echt gezien hebben. Online ligt dat tempo razendsnel”, aldus Rika Ponnet. “Denk aan wat gebeurd is met de mannelijke BV’s, en Evelinegate. Sommigen begrepen dat niet, dat je daar zo ver in kan gaan, maar ik vond dat niet zo bizar. In elk mens leeft het verlangen naar het verkennen van nieuwe dingen, en de wens om gezien te worden. In een lange relatie word je niet elke dag meer bevestigd in hoe fantastisch je wel bent. Als dat in zo’n contact wel gebeurt, kan dat verslavend zijn.”

Stekezot

Sociale media zijn zo gebouwd dat we er vanuit onze menselijke natuur weinig verweer tegen hebben. We overschatten onze vermogens om er begrenzend mee om te gaan, zegt Ponnet. “We onderschatten wat de wijze waarop boodschappen er binnenkomen, met ons doet. Dat raakt ons echt op het niveau van onze diepste behoeftes. Gezien worden, ertoe doen, bevestigd worden in wie we zijn. Sociale media spelen daar handig op in, met likes, hartjes en comments. Je wordt heel erg bevestigd in onzekerheden of behoeftes. Je moet je eens voorstellen dat je een gesprek met een collega op de werkvloer afsluit met love you, terwijl je in een Instagrambericht zonder gêne een hartje of kussende emoticon bovenhaalt. In een online conversatie ontwikkel je met z’n tweeën ook een soort eigen universum, met een bepaalde taal en interactie, helemaal afgesloten van de buitenwereld, zonder inkijk, zonder sociale controle, waarin je je volledig vrij voelt. Omstandigheden waarin niet altijd het beste van de mens naar boven komt. Ik wil mensen die over de schreef gaan niet zomaar vrijpleiten, maar je zou voor minder stekezot worden!” (lacht)

Online kan je ook een beeld van jezelf ophangen dat je zelf in elkaar knutselt, een beetje als een acteur op het toneel. “Daar tonen zij ook soms kanten van zichzelf waar ze in het echte leven te veel schroom of schaamte voor hebben. Jij kunt eerder introvert zijn, iemand die wat tijd nodig heeft voor ze lichamelijk wordt met iemand, terwijl je online ineens de sekspoes in jezelf loslaat. Zo’n nieuwe kant van jezelf ontdekken binnenin de veilige context van een online contact is fijn, maar het houdt wel risico’s in voor je basisrelatie, als je het gevoel hebt dat dat daar niet lukt.”

Ontspanning of spanning?

Natuurlijk is er niemand die zegt dat je als volwassen persoon geen emotioneel en sociaal leven mag hebben buiten die ene partner. Maar: een goede relatie hebben en daarnaast onbegrensd met anderen in verbinding gaan, dat werkt niet. We hebben er de tijd en (mentale) ruimte niet voor. Kiezen dus. En op tijd vragen stellen bij je online gedrag. Ponnet: “Er zijn wel een aantal rode vlaggen. Als je merkt dat je meer deelt met dat contact dan met je partner. Goed nieuws wil je eerst aan hem vertellen, bijvoorbeeld. Of je gaat je relatie met die ander bespreken. Ons seksleven zit in het slop. Dat devalueert je partnerrelatie helemaal. Een vriendschappelijk contact verwarmt, is leuk, sluit je rustig af. Is het meer, dan ervaar je dat als spannend, iets dwingends. Iets dat je een adrenalinestoot geeft, waar je steeds weer naartoe wilt. Ook dat lijkt me een stevig waarschuwingssignaal. Intuïtief weet je meestal vrij goed of je lief dit oké zou vinden of niet. Het is zeker niet nodig om alles te delen in een relatie, je mag je privéruimte hebben, maar de vraag is altijd: mocht ik dit delen, zou dit dan voor problemen zorgen? En stel jezelf de vraag: mocht ik dit te zien krijgen van mijn partner, zou het mij dan kwetsen?”

Zo weet je snel of je contacten effectief een vorm van ontspanning zijn, genre Netflix, omdat jij nu eenmaal een sociaal dier bent dat relaties graag online onderhoudt, of het toch verder gaat, en behoeftes invult die in je eigen relatie niet worden voldaan. “Als je jezelf betrapt op microcheating, is het een goed moment om stil te staan bij jezelf en je relatie. Waarom doe je wat je doet, wat voel je erbij, wat verlang je? Het kan een teken zijn dat je intimiteit mist in je eigen relatie, aandacht, dat je weer connectie moet voelen. In die zin kan het een goede wake-upcall zijn om weer meer tijd en energie in je basisrelatie te steken en geeft het je inzicht in je eigen emoties en verlangens.”

Sowieso is het een goed idee om in een (lange) relatie eerlijk te spreken over jullie grenzen en spelregels. Nog te vaak gaan we ervan uit dat exclusiviteit en wat trouw/ontrouw inhoudt, hetzelfde betekent voor onze partner als voor ons. En dan is lang niet altijd zo. “Conflict in lange relaties draait dikwijls rond persoonlijke vrijheid, verbondenheid, hoe gesloten de relatiecirkel moet zijn opdat beiden zich goed voelen. Het is dus een belangrijk element om af te stemmen met je partner. Het kan dat jullie visie daarop verschilt, dat de een de grenzen enger ziet dan de ander, maar als je dat eerlijk uitspreekt, is consensus wel mogelijk en kunnen beide partners daar met liefde en zorg mee omgaan.”

En wat kunnen we nu doen om in deze uitdagende tijden onszelf ervan te weerhouden op zoek te gaan naar online verlokkingen? Simpel: kom buiten. “Zoek levendelijfcontacten op, het zijn de gezondste, zelfs op afstand. Er is nog heel veel mogelijk binnen de beperkingen van coronaregels, doe dat dan ook. Regel eens een date met je partner naar een museum of laat eten aan huis komen, organiseer een date night. Dat klinkt wat geforceerd, maar zo creëer je afwisseling in de monotonie van het thuiswerk en dagelijkse leven. En mag ik ook oproepen om jezelf eens een beetje op te tutten?”, zegt Ponnet lachend. “We zijn met z’n allen aan het versloffen. Liever in training in de zetel dan iets anders. Trek jezelf niet terug in een fleecedeken op de bank. Maak je eens mooi, voor jezelf, je partner, of zelfs om naar de bakker te gaan. Ga voorbij je gemakszone, doe die inspanning en je zal ervan versteld staan hoeveel energie je dat geeft.”