Pleasen

Hij heeft een artikel gelezen over pleasen. Een pleidooi pro, na alles wat er de laatste jaren over het onderwerp verschijnt. Het mag best wat positiever voorgesteld worden, de zoektocht naar sociale acceptatie. Het is de lijm van een samenleving. Vandaag gaat die zoektocht misschien te veel over bewijzen dat je succesvol bent, aantrekkelijk, mee met de tijd. Bewondering oogsten. Niet over geven om en aan de andere. Terwijl net dat betekenis, verbondenheid, een vorm van zingeving met zich meebrengt. Maar hij klinkt nu misschien als een pastoor, voegt hij er lachend aan toe.

Dat ik zijn gedachtegang volg, val ik in. Maar niet de terminologie. En dat dit het probleem is, het doorgedreven psychologiseren en pathologiseren van menselijk gedrag. Je leest hoe je je grenzen moet bewaken, moet opkomen voor je noden en dat relaties waarin je meer geeft dan ontvangt toxisch zijn. Maar relaties boekhoudkundig bekijken vat nooit wat er werkelijk speelt. Omdat het een beetje is zoals bij fysieke aandoeningen: symptomen bestrijden wekt de indruk dat je het probleem aanpakt. In dit geval: de lijn trekken, de grens waar anderen niet over moeten komen. Maar dat je dan alleen maar bezig blijft met de andere, het buiten houden van het teveel aan anderen. Terwijl het vooral je eigen grens naar binnen is die in de weg zit. Om niet te bestendigen wat je ooit leerde. Dat jouw zijn er niet toe doet en de nood, de noodzakelijkheid van aanpassen de enige manier was om je staande te houden. Om weg te blijven van conflict. Waardering te krijgen.

Hij herkent het wel. Zijn gerichtheid op wat de ander voelt, denkt en nodig heeft. Maar vooral zijn niet-voelen als het over hem gaat. Want hij leest het zo vaak, 'beter zorgen voor jezelf', maar hij kan zich daar amper wat bij voorstellen. Waarop ik inpik. Dat dit misschien het grootste probleem is bij de echte pleaser. Niet het geven, niet het geven om de ander, maar het totale onvermogen om te voelen wat voor jezelf vervullend kan zijn en in het verlengde ervan het onvermogen om te ontvangen. Dat hij dus geen te grote gever is maar een erg slechte ontvanger, vat hij samen. Ik beaam. Dat geven de schoonste menselijke eigenschap is. De lijm van de samenleving, zoals hij terecht zei. Dat het de kern van ons DNA is: er kunnen en mogen zijn voor de ander. Maar dat de bron van waaruit we geven onherroepelijk opdroogt als we niet in staat zijn om anderen de kans te geven voor ons te doen wat wij voor hen doen. Hen de kans geven te geven aan en om ons. Dat enkel ontvangen ons geven vervullend maakt.

Hij snapt het nu beter. Waarom zij zich in hun relatie zo machteloos voelt. Haar woorden ook: “Jij kan perfect zonder mij”. Die hij altijd weerlegt met argumenten, maar waarvan hij voelt dat ze haar niet raken. Dat er niets verandert aan haar frustraties. En dat het ook zijn gevoel is, dat het hem zonder ook lukt. Maar hij dat niet durft te zeggen. Waarop ik aangeef dat ik er zeker van ben dat hij de ander heel hard nodig heeft. Niet zoals we dat vaak verstaan - voor aandacht, liefde, geborgenheid. Maar om zijn geefdwang, zijn rol als pleaser ten volle te kunnen spelen. En dat het in dit geven niet over haar gaat, maar over hem en dat is wat ze ook zegt wanneer ze zegt: “Ik doe er niet toe”. Hoe je dat kan doen, ontdekken wat je wil, wat je ooit graag had ontvangen, is zijn slotvraag. En of we daar een volgende sessie voor kunnen plannen als mijn tijdschema het toelaat. Dat het mij een goede start lijkt in leren ontvangen, zijn plaats hier, antwoord ik. Het levert me een brede glimlach op.