Rode vlaggen in een relatie: zo herken je ze en dit kan je eraan doen

Als hij nog steeds boxershorts draagt, gevolgd door een rode vlag. Als zij ananas op haar pizza legt, gevolgd door een rode vlag. Je hebt ze ongetwijfeld al zien passeren op sociale media. De rode vlaggen waren eind vorig jaar enorm trending op Twitter. Twitteraars deelden massaal hun frustraties in dating en relaties met een rode vlag. Zelfs celebrity’s raakten op dreef en deelden hun no-go’s in een relatie. Terwijl sommige rode vlaggen, zoals bovenstaande, als hilarisch worden beschouwd, werden ook serieuze signalen gedeeld. Hij spreekt alleen maar slecht over zijn exen en zij heeft geen vrienden. Ook de Amerikaanse sociale nieuwswebsite Reddit vroeg onlangs aan relatietherapeuten naar veelvoorkomende rode vlaggen. Dit ging van extreem controlerend gedrag, schoonouders die te veel invloed hebben tot complete afhankelijkheid van de ander.

“Rode vlaggen wijzen erop dat je iets niet oké vindt, of iets niet oké is, in een relatie”, zegt psychotherapeut Katrien Koolen met een eigen podcast Over ons. “Maar het is geen zwart-wit verhaal. Wat voor jou een rode vlag is, is dat misschien voor mij geen. Ik vind het misschien niet erg dat mijn partner een of twee pintjes bier per dag drinkt, terwijl jij uit een gezin komt waar vader of moeder een alcoholprobleem had en voor jou één pintje per dag al teveel is. Dominant gedrag is voor de ene een signaal van een ongezonde relatie, terwijl jij het misschien niet erg vindt om volgend te zijn. Een rode vlag moet ook niet per se exit relatie betekenen. In sommige relaties, als beide partners ervoor openstaan, kan aan een rode vlag gewerkt worden. Soms kan een rode vlag ook omgezet worden naar een gele vlag.”

Alles hangt natuurlijk af van de aard van de rode vlag. “Wanneer er sprake is van een absolute onveiligheid, ik denk hierbij aan fysiek en mentaal geweld, dan is het beter om goed na te denken over deze relatie. Vaak houden partners de hoop vast door te denken dat het iets eenmaligs is, en zien ze daardoor het gedrag door de vingers, of ze relativeren door de keren dat de ander wel goed voor hen was. Geweld kun je nooit goedkeuren”, aldus Katrien Koolen.

Vier ruiters

Net zo erg is mentaal geweld, ook dat kan wijzen op een ongezonde relatie. De bekende Amerikaanse relatietherapeut en psycholoog John Gottman vergelijkt die signalen met de vier ruiters van de apocalyps. Een Bijbelse beeldspraak verwijzend naar belangrijke rode vlaggen in een relatie. “Een relatie is ongezond als je jezelf niet kan zijn, als je niet kan uitspreken hoe je je voelt en wat je denkt. Je kan niet veilig communiceren. Communicatie is een belangrijk thema bij de vier ruiters van apocalyps van Gottman”, zegt seksuologe en relatie-expert Rika Ponnet. “Een eerste ruiter staat voor kritiek. Je kan al eens klagen over je partner, maar als je constant kritiek over hem of haar uit en zijn of haar gedrag bekritiseert zal je partner zich vernederd voelen. Hetzelfde geldt voor minachting. Heb je geen respect voor de gevoelens, gedachten en behoeften van je partner, dan maak je je partner kleiner. Dit is geen gezonde relatie. De derde ruiter staat voor defensief gedrag. Dreigt je partner telkens opnieuw om te vertrekken als je iets met hem of haar wilt bespreken, of schuift hij of zijn het gedrag telkens af op een ander, dan kun je niet op een gewone manier communiceren en kan je jezelf niet zijn. Negeren is nog een grote rode vlag. Negeert je partner je, dan sluit je jezelf op den duur af en zeg je alleen nog het noodzakelijke.” Volgens Rika Ponnet is het simpel: “Heb je liever dat je partner binnenkomt, of dat hij buitengaat? Dit zegt alles over een emotioneel veilige en warme relatie.”

Exit?

Al mogen er dan nog zoveel rode vlaggen zijn, een punt zetten achter je relatie blijkt niet zo simpel. “Het is makkelijk om een reeks rode vlaggen op te sommen. Op sociale media wordt er al snel geroepen: dit mag je niet negeren. Het lijkt tegenwoordig wel taboe om in een relatie te blijven die slecht is. Maar het is vaak niet zo simpel om uit een relatie te stappen. Veel stellen blijven tegen beter weten in samen. Veel mensen zitten in een relatie die, pardon my French, shit is en ook zo zal blijven. Ze blijven bij elkaar om allerlei redenen. Ze schamen zich, zijn bang om alleen te zijn, of zijn financieel afhankelijk. Je wil niet de ploetermoeder worden die vertrekt met de kinderen en dan de eindjes aan elkaar moet knopen. Soms is het kiezen tussen de pest en de cholera.” 

Ze zeggen weleens dat liefde blind maakt, en je aan het begin van een relatie alles door een roze bril bekijkt. Is dit dan niet het juiste moment om je relatie extra onder de loep te nemen en te bedenken of je met deze persoon de rest van je leven verder wilt? “Liefde is niet blind. Zelfs wie in een prille relatie zit, ziet de rode vlaggen”, zegt de seksuologe en relatietherapeut. “Maar wanneer je een relatie met iemand begint, wil je er alles aan doen om die te doen slagen. Je negeert de rode vlaggen, want jij wilt ook niet de enige zijn die alleen overblijft.” Wat kunnen we wel doen als we rode vlaggen opmerken of denken in een ongezonde relatie te zitten? “Soms kan het wel werken om je ergernissen uit te spreken. Soms is de partner zich niet bewust van zijn of haar kleinerend en controlerend gedrag. Een voorbeeld uit mijn praktijk: een man zit al een hele tijd in een relatie met een zeer controlerende en jaloerse vrouw. Ze wil constant weten waar hij zit en met wie. Hij moest zich steeds verantwoorden en voelde zich zelf niet meer goed in zijn vel en in zijn relatie. Tot de dag dat hij dit uitsprak tegen de vrouw. Hij zei dat hij niks fout doet, zijn intenties goed zijn en hij zich niet hoeft te verantwoorden voor een zakelijk etentje als dat met een vrouw is. Hij is transparant, maar legt geen verantwoording meer af. Hij maakte zich los van zijn controlerende partner en zijn vrouw kreeg inzicht in haar gedrag.”

Schuldgevoel

Ook Katrien Koolen ziet zulke voorbeelden in haar praktijk. “Als relatietherapeut wil je koppels helpen. Daarom betekent een rode vlag voor ons ook niet dat de relatie beëindigd moet worden. Soms zijn rode vlaggen een reactie op een situatie of gevoel. Ik denk aan een man die zich zo genegeerd voelde door zijn vrouw. Ze ging altijd vroeger slapen, had het veel te druk op het werk. Ze deden weinig dingen samen. Hij zat ’s avonds weer alleen voor de televisie, terwijl zij al in bed lag, en dronk te veel. Hij ging naar boven en drong zich op aan haar. Dat kunnen we niet goedpraten, maar het leven daagt ons constant uit en zo kunnen gedurende de relatie andere rode vlaggen ontstaan.”

Weggaan bij onze partner is vaak de allerlaatste optie. Rika Ponnet: “Uit je gevoelens tegen een goede vriendin, een broer of zus, zoek een bron van steun. Voel je zeker niet schuldig als je ondanks al die rode vlaggen toch bij je partner blijft, maar probeer ergens een luisterend oor of hulp te zoeken.”

10 belangrijke rode vlaggen in een relatie

1. Fysiek geweld: geweld tegenover jezelf, vrienden en familie is nooit oké.

2. Extreem controlerend gedrag: constant gecontroleerd worden en je moeten verantwoorden is niet goed.

3. Kritiek: een partner die steeds kritiek heeft op jou en jouw gedrag maakt je onzeker.

4. Minachting: heeft je partner geen respect voor je, lacht hij of zij met je dromen, dan ga je jezelf op den duur heel klein voelen.

5. Manipulatie: de constante dreiging als je dit of dat niet zegt of doet, is niet emotioneel veilig.

6.  Grenzen niet respecteren: iedereen heeft persoonlijke grenzen, het is niet oké als je partner eroverheen gaat. Hij of zij hoort je net een veilig gevoel te geven.

7. Constant ruzie, nooit sorry: wanneer er altijd ruzie is, maar je partner nooit sorry kan zeggen, ook niet als hij/zij in de fout was. In een warme en gezonde relatie neem je verantwoordelijkheid voor jezelf.

8. Afhankelijk gedrag: wanneer je partner geen vrienden heeft en hij of zij compleet afhankelijk van jou is, ga jij je misschien schuldig voelen en ook afsluiten van de buitenwereld.

9. Slecht praten over exen: wanneer je partner alleen maar slecht praat over alle exen, ze gek noemt, kun je jezelf vragen stellen.

10. Er wordt niet naar je geluisterd: communicatie is een belangrijke pijler in een relatie.