Seksuele nostalgie: delicaat onderwerp, maar geen bedreiging

Canadese onderzoekers hebben voor het eerst onderzoek gedaan naar seksuele nostalgie. Men ging onder andere na hoe vaak mensen terugdenken aan fijne, vroegere seksuele ervaringen. Rika Ponnet ziet een verband met onze ‘hechtingsstijlen’.

Ponnet: “De betekenis van seksualiteit in een vroegere relatie is voor iedereen anders. Het hangt nauw samen met de manier waarop we algemeen functioneren en ‘verbinding’ en contact in intieme relaties tot stand brengen. Mensen die hoog scoren op het aspect ‘verbinding’ zoeken en onderhouden – en die ook wat angstiger zijn om dat te verliezen - zijn vaker seksueel nostalgisch op momenten dat het in hun huidige relatie minder goed gaat. Ze hebben er rijke herinneringen aan, en het is een vorm van troost die men zoekt in het verleden, omdat seks voor hen een bindmiddel is in de relatie.”

Als ‘de andere’ minder seksueel geïnteresseerd is, of de relatie loopt wat minder goed, dan herleiden ze dat voor een stuk tot ‘ik voel me afgewezen’. “Om dat zelfbeeld opnieuw te versterken, om zich opnieuw beter te voelen, keert men dan in de herinnering terug naar vroegere seksuele ervaringen.” Men voelt zich daarin wel erkend en bevestigd.

“Geen alarmbel”

Toch ziet Ponnet het niet als ‘een alarmbel die afgaat’: ze vindt het net “een mooie vorm van zelftroost.” Terugdenken aan vroegere relaties wordt volgens haar ook te snel als een bedreiging gezien. “Het is niet omdat je daaraan terugdenkt, dat je nog gevoelens hebt voor die vroegere partner. Het gaat meer om het gevoel dat je toen had bij jezelf.”

Het is niet omdat je daaraan terugdenkt, dat je nog gevoelens hebt voor die vroegere partner.

Maar het kan ook anders. Sommige mensen zetten in hun relatie minder in op ‘verbinding’, en scoren hoger op autonomie. Ook zij zijn wel eens seksueel nostalgisch, maar ze zetten het niet in op momenten dat het in hun relatie minder goed gaat. “Ze gaan op een andere manier om met een verminderde relatiekwaliteit. Ze zullen het eerder bij de andere leggen dat het seksueel of relationeel niet zo goed gaat.”

“Een mens is voor een deel zijn herinneringen”

Een relatie is natuurlijk geen langgerekt sprookje, er komt altijd wel wat sleet op. Dat we in ons hoofd kunnen terugkeren naar eerdere relaties ziet Ponnet dus helemaal niet als probleem. Integendeel. “Ik vind het een rijkdom dat we kunnen terugkeren naar vroegere ervaringen en herinneringen. Een mens is voor een deel zijn herinneringen. Of die nu de realiteit zijn of niet, dat doet er niet toe. Als jou dat vandaag helpt om beter om te gaan met wat er vandaag niet zo goed loopt in je relatie, is dat iets heel moois.”

Ik vind het een rijkdom dat we kunnen terugkeren naar vroegere ervaringen en herinneringen.

Er is dus niet mis met wegdromen, tenzij het iets chronisch wordt natuurlijk. “Als je chronisch seksueel nostalgisch bent, is dat eigenlijk een vluchtroute. Dan zie je dat mensen bijna niet meer in de realiteit leven, en een fantasiewereld voor zichzelf creëren waar ze vaak naartoe gaan. Ze hebben het nodig om in hun huidig leven te kunnen functioneren, maar dan wordt het contraproductief. De fantasie wordt almaar groter en het verleden wordt idealer. Zo haal je je huidige relatie helemaal naar beneden en versterk je het gevoel dat je huidige relatie niet deugt.”

Zijn er mensen die nooit seksueel nostalgisch zijn? Ik vermoed van wel, zegt Ponnet, al kwam dat niet uit het onderzoek niet naar voren. Het is ook een delicaat onderwerp. “Ik denk dat we het misschien wel allemaal doen, maar niet durven toegeven,” zegt ze.