SOS Relatie: het verhaal van Katia (35) en Boris (36)

ZIJ

Katia: “Ik leerde Boris kennen op het doopfeestje van mijn neefje. Hij diende er op, ik hielp met afruimen. We raakten aan de praat en het klikte. Als ik er op terugkijk, kan ik niet zeggen dat ik verliefd op hem was, maar we deelden wel een levensvisie en vooral het verlangen naar een gezin en kinderen. Na onze eerste date sms’te hij enthousiast dat hij zich nog nooit zo begrepen had gevoeld, zo welkom bij iemand. We zijn vrij snel gaan samenwonen en de eerste jaren ging alles prima. Ik bewonderde hem in alles wat hij kon en ondernam. Boris is handig en doet veel in het huishouden en de tuin. Ik heb dat thuis nooit gezien. Mijn vader was een probleemdrinker, die vaker niet dan wel werkte en thuis niets deed voor het gezin.

Toen we kinderen kregen, veranderde Boris. Niet ineens, maar geleidelijk. Waarom weet ik niet. We leefden almaar meer naast elkaar. Ik ging deeltijds werken en zorgde voor de kinderen, hij was altijd bezig met zijn job en maakte vaak lange dagen. Vaak stortte zich dan ook nog op een project in het huis waarvan hij overtuigd was dat het moest gebeuren. Zeker toen onze jongste dochter er was, kwamen we tegenover elkaar te staan. Sindsdien heb ik het gevoel er alleen voor te staan. Hij heeft geen zicht op wat ik elke dag doe en lijkt dat allemaal normaal te vinden. Voor hem werk ik deeltijds en is alles wat er in het huishouden of voor de kinderen gebeurt, een vorm van vrije tijd. Ik krijg ook vaak kritiek op de manier waarop ik het huishouden doe, hoe de kinderen zich gedragen… Hij heeft dan de irritante gewoonte me niet alleen terecht te wijzen, maar het over te nemen. Als hij zelf dingen doet, verwacht hij daar dan wel applaus voor. Dat kan ik echt niet meer opbrengen.

Het moeilijkste zijn de momenten waarop hij vindt dat hij zijn autoriteit als vader moet laten gelden. Hij is er de hele dag niet, maar als een van de kinderen zich niet naar zijn zin gedraagt, ontploft hij en is hij soms ook fysiek agressief. Zijn principes zijn heilig, maar dat werkt niet met kleine kinderen die emotioneel reageren. Ik vind hem op zulke momenten ook totaal niet toerekeningsvatbaar en ben soms echt bang van hem. Ik doe er alles aan om conflicten niet te laten escaleren, om te sussen, maar heb dan vaak het gevoel niet met drie maar vier kinderen in huis te zitten. Ik voel ook al langere tijd dat ik het vaak niet trek en erg moe ben. Alles kost me moeite. Ik ben ook constant op mijn hoede, voor de volgende woede-uitbarsting van Boris of woorden van kritiek. Erover praten lukt heel moeilijk en ik hoop dan ook via deze weg handvatten aangereikt te krijgen.”

Hij

Boris: “Toen ik Katia leerde kennen, woonde ik pas alleen. Ik had wel al twee keer een kortere relatie gehad, maar niets serieus. Ik ben lang niet zo met relaties bezig geweest, ik concentreerde me vooral op mijn studies en op geld sparen om op eigen benen te kunnen staan. Mijn ouders zijn gescheiden en na de scheiding is mijn moeder in Spanje gaan wonen. Ik ben opgegroeid bij mijn vader, waar ik alle vrijheid kreeg, maar waar ik ook al heel vroeg mijn plan moest trekken. Er waren periodes dat hij het breed kon laten hangen, andere periodes dat er niets was. Die onzekerheid draag ik sindsdien met me mee en ik nam mezelf al vroeg voor dat ik zo niet wilde leven.

In Katia zag ik in het begin een lieve en warme vrouw. Ik had ook het gevoel dat we dezelfde toekomstplannen koesterden. We konden goed praten, iets wat we nu volledig kwijt lijken te zijn. Ze is ook heel teruggetrokken nu, en het is altijd wat met haar. Zo kozen we bewust voor een groot gezin, zij nog meer dan ik, maar nu lijkt alsof ze me de zorg voor de kinderen verwijt. Katia staat ook nooit open voor mijn suggesties. Ik vind dat ze het zichzelf moeilijk maakt door de kinderen eindeloos van alles toe te staan. Discipline is voor mij een belangrijke waarde, die je van jongs af aan bijbrengt. Heel vaak als ik thuis kom, vind ik dat er chaos heerst. Als ik het gevoel heb dat er onvoldoende respect is, dan wijs ik de kinderen terecht, ja. Katia ziet dat dan als negatief. Soms maak ik me inderdaad erg boos, als de kinderen totaal onredelijk zijn of openlijk mijn gezag ondermijnen. Ik verwacht dan wat ondersteuning van Katia. We zouden als ouders toch aan een zeel moeten trekken? Achteraf hebben we dan discussies. Zij zwijgt of biedt soms haar excuses aan, maar wat zijn die waard als ze de keer erop opnieuw op dezelfde manier handelt? Als ik daar iets van zeg, krijg ik als antwoord dat ook mijn gedrag niet verandert. Zo blijven we natuurlijk in cirkels draaien. Ik vind de sfeer in huis op dit moment echt niet oké. Ik werk veel om mijn gezin te geven wat ik zelf niet kreeg, maar krijg daar geen waardering voor. Ik sta alleen, want het contact tussen ons ervaar ik als afstandelijk. Als ik toenadering zoek, ook seksueel, gaat ze daarin wel mee, maar ik voel haar niet en dat geeft me een nog slechter gevoel.”

Hoe moet het nu verder?

Relatietherapeute Rika Ponnet: “Katia en Boris zijn met elkaar gestart vanuit een gemis uit hun kindertijd en jeugd. In het gezin van Katia waren er heel veel conflicten, bij Boris was er eenzaamheid. Allebei koesteren ze een droombeeld van een gezin: de veilige plek die ze nooit gekend hebben. Ze lopen daarbij echter vast in oude overlevingspatronen. Bij Boris is dat vechten, in de hoop dat zijn inspanningen liefde opleveren, bij Katia is dat zwijgen en ondergaan. Voor Katia is Boris een boze dwingeland, voor Boris is Katia een afwezige vrouw.

Ik bekijk met hen hun laatste conflict, een ruzie rond de oudste zoon, Noah. Die weigerde een taakje te doen, werd opstandig en stoof de tuin in. Boris ging hem woedend achterna, gevolgd door Katia. Om te vermijden dat de situatie zou escaleren, zette Katia zich tussen de twee in. Er volgt verzoening, maar allebei blijven ze achter met een versterkt negatief beeld van de andere. Hij is de kwaadaardige vent, zij spant samen met de kinderen, een tegen vier. Ik ga met hen door alle gevoelens die aan de ruzie voorafgingen, om ze te doorvoelen, weg van het oordelen. Daaruit blijkt dat Boris kwaad wordt als hij merkt dat Katia bang wordt van hem. ‘Op dat moment bekijkt ze me alsof ik een monster ben. Welk beeld geeft ze dan aan Noah? Dat hij schrik van mij moet hebben? Weet je hoe eenzaam ik me dan voel?’ Hierop reageert Katia dat het tijd is dat hij uit zijn rol van miskend kind stapt. Als ik dit anders formuleer en zeg: hij voelt zich ‘kwetsbaar en afgewezen, maar vooral uitgesloten’, kijkt Katia Boris schuchter aan. ‘Dat begrijp ik, maar je sluit jezelf buiten door je zo te gedragen.’ Waarop ik aangeef dat gedrag altijd deel is van een interactie, actie en reactie. Met die uitspraak heeft Katia het zichtbaar moeilijk. Automatisch begint ze te vertellen over vroeger, hoe zij als grote zus zo vaak tussen mama en papa ging staan. En hoe zij haar vader zag: de agressieve, vaderfiguur tegen wie kinderen beschermd moeten worden. Er valt een stilte. ‘Nu zie ik de overeenkomsten’, zegt ze dan.

We gaan hierop door. Boris die zijn rol als vader als wankel ervaart en die probeert veilig te stellen door kwaad te worden, Katia die in hem een dwingeland ziet, en daarom samenvalt met haar kroost. Waardoor Boris nog meer het gevoel krijgt niet te deugen. Ze zien dat het iets is wat ze samen ‘doen’. Dat hij pas zijn plaats als vader krijgt als zij die erkent en naast hem gaat staan. Dat zij maar naast hem kan staan als hij bij haar de oude angst voor escalerende conflicten niet aanwakkert. En dat het belangrijk is hun innerlijke wereld met elkaar te delen. We oefenen dit aan de hand van een paar recente conflicten, waarna ze besluiten om hiermee zelf verder aan de slag te gaan.”