Trauma, verslaving en de cirkel proberen doorbreken

Ze is blij dat het achter de rug is. De feesttafels en recepties, het teveel van alles. Nutteloze cadeaus, belastend eten, oppervlakkig geklets, moeilijke emoties. Ze is leeg, staat al een week op met een kater, ook al bande ze alcohol uit haar leven. “Een zelfgekozen tournée minérale”, grapt ze. Ze weet wat het aanricht, alcohol, op al die bijeenkomsten. Het spreekwoord over ‘drank’, ‘kan’ en ‘man’ en de wijsheid die de dupe is.

De laatste familietafel was op dat vlak heftiger dan ooit. Er was geen ruzie geweest, geen oplopende discussie, maar net dat had tonnen energie gekost. Niet reageren, niet vastlopen in de oude, maar springlevende dynamiek van hun gezin. Zij en haar broer, in competitie voor de aandacht van pa. Pa die er altijd wel pap van had gelust en nu al van in de late namiddag flink aan het ‘inpilsen’ was. Haar angst voor zijn kwade dronk. Of het vaak escaleerde, vraag ik. !”Helemaal niet”, is het antwoord. Vreemd genoeg was er thuis nooit conflict, maar de spanning die er hing, de dreiging, had ze zoveel erger gevonden. Het gevoel dat het vandaag of morgen ooit de verkeerde kant zou opgaan.

Diezelfde spanning voelde ze nu bij haar broer. De schichtige blik van zijn vrouw, de te brave kinderen die, als ze bij haar komen logeren, zo anders zijn. Onbevangen, vrij. Het doet haar pijn, hun kwetsbaarheid. Omdat ze zo zichzelf ziet in hen. Of zij toen ergens in al haar kwetsbaarheid zichzelf kon zijn, vraag ik. Ze heeft het over de kleine bib, de kinderloze lerares Nederlands die er als vrijwilliger werkte en haar hielp met kiezen. Hoe ze het wist, weet ze niet, maar de boeken waren altijd ‘juist’. Bronnen van troost of warm escapisme.

En nu ze er aan denkt, is het tot op vandaag haar favoriete veilige plek, een boek. Meer nog: telkens ze naar huis gaat, heeft ze er een mee. Voor het geval dat. Waarop ze in haar handtas duikt en Hongerige geesten op tafel legt. Ze is fan, net als ik. Zijn boodschap, zijn stem. Een taal waaruit wijsheid door ervaring spreekt. Maté Gabor. We hebben het met stijgend enthousiasme over zijn boeken, de podcasts, de interviews. En vooral zijn vermogen om in warme mensentaal de menselijke conditie te vertalen.

Ze herinnert zich nog glashelder het moment en het gevoel, toen de puzzel in elkaar viel. Een filmpje op Instagram, Gabor die zei dat aan de basis van elke verslaving pijn ligt. Emotionele pijn. Door trauma. En trauma is niet datgene wát je meemaakt, maar de mate waarin je je bij die gebeurtenis niet gesteund voelde. Waarin je nergens terecht kon met emoties die je zelf niet wist te hanteren, en waardoor je een manier zoekt om die pijn niet te voelen. Ze ziet nu goed wat de vroege dood van haar grootmoeder aanrichtte in het gezin van haar vader. Een leegte gevuld met doen, verder doen, niet voelen. En hij dat eigenlijk tot op vandaag zo doet. Niet voelen, waarbij de drank de trouwste metgezel is.

Ze weet dat ze het voor hem niet kan oplossen. Ze probeert telkens weer de familietafel te overleven. Door even buiten in de tuin op adem te komen, in de keuken te helpen, haar boek op te diepen. Ze heeft zelf ondervonden dat drank helpt op zulke momenten. Het je minder aantrekken, wat minder geremd, minder bewust, losser, vrolijker. Maar ook hoe schijnbaar het allemaal is. Omdat drank eenzaam maakt, je empathie afstompt en net zorgt voor het omgekeerde van wat je beoogt: minder nabijheid van anderen, minder vermogen om tot echte connectie te komen. Ze besluit dat het toch gek is. Hoe we onszelf vandaag met zovelen verdoven tegen de ruwheid, de lelijkheid, de hardheid van de wereld, de andere door drank, drugs, pillen en net daardoor onszelf ongevoeliger maken, harder voor de ander. En we zo die negatieve spiraal versterken. Ze is wel blij verlost te zijn van al die kunstmatige filters. Omdat niets de intensiteit van een zuivere, scherp zintuiglijke waarneming evenaart. En het is haar wens voor iedereen die de tournée aanvat, dat ze blijvend minérale gaan.