Totaal vrouw

Ze heeft het er toch moeilijk mee. Ze was blij dat het zo lang deel van haar was. Menstruatie. De cyclus. Alle seizoenen in een maand. Vruchtbaarheid, natuur, kracht. Maar vooral ook vrouw-zijn. Haar identiteit, zonder twijfel. Omwille van de weg die ze aflegde, van vrouw-zijn-als-last tot vrouw-zijn-als-het-leven. Van schaamte en angst, over lichaam, seksualiteit. Tot een diepe verbondenheid met diezelfde seksualiteit, datzelfde lichaam dat ze altijd vierde, met mooie kleding, hakken, verleiden door zich verleidelijk te voelen. Ze had gehoopt geruis- en pijnloos de hordes van het ouder worden te kunnen nemen. Maar dat viel toch wat tegen. Vooral sinds het doembeeld van de overgang zich aandiende. Ze had altijd gedacht dat je de natuur best zijn gang liet gaan. Maar een periode van zweetbuien, slechte slaap en wisselende stemmingen veranderde dat. Toen de gynaecoloog gedecideerd zei dat natuur er niets mee te maken had, dat de mens niet gemaakt is om deze leeftijd te bereiken, had ze het voorschrift voor de hormoontherapie met een gerust hart aangenomen. Ze voelde zich nu opnieuw als voorheen, een verademing.

En toch, dat gevoel. Van verlies, er niet meer bij te horen. “Hoe maf”, zegt ze, “iets missen dat je vervloekte.” Ze vertelt over haar jeugd. Het maandelijks terugkerend lijden. De schouderophalende beweging van haar vader. Dat het wel over zou gaan. De houding van haar moeder. Mede-lijdend. Ach, wij vrouwen. Maar tegelijk ook hard. Je zeurde niet, ging naar school. Hoe je daar dan op die bank zat. Wit weggetrokken, verkrampt, een misselijkheid die ervoor zorgde dat er voor niets anders ruimte was. Je wilde wegkruipen, op handen en voeten. Je wilde rust. Rust.

Ze wist nu dat wat haar toen te beurt viel ook het lot van haar moeder was geweest. Je lot als vrouw. Die bijna misogyne houding bescheen alles wat ermee samenhing. De eerste keer. “Oh kind, nu al, die miserie.” Seks. Zwangerschap. Geboorte. Borstvoeding. Ongesteld, ziek, dik, misselijk, moeilijk, geknipt, pijn, lijden, afzien, de venten. Het had ervoor gezorgd dat haar eigen kinderwens jaren ondergesneeuwd bleef uit angst voor het leven. Ze had het uiteindelijk wel gewaagd en had het als een bevrijding ervaren. Ze romantiseerde niets, maar besefte dat vrouw-zijn niet de ellende was die haar moeder uitdroeg. Het was een levenskracht. Een uniek zijn, en maandstonden herinnerden je daar maandelijks aan.

Haar eigen dochters had ze iets anders gegund. Een feestje de eerste keer. De zorg voor pijn. Het vierend spreken over nieuw leven en de weg ernaartoe. En met de jaren had ze bij zichzelf een diepe dankbaarheid voelen groeien voor alles wat vrouw-zijn betekent, weg van de definitie van haar moeder voor wie vrouw-zijn geen man-zijn betekende. Maar nu vindt ze het echt wel moeilijk. Single, menopauzaal. Ik schiet in de lach. Dat ik het een mooie evolutie vind, het doorbreken bijna van een voorouderlijk trauma. Maar dat er naar mijn gevoel in onze cultuur zo weinig kleine rituelen bestaan dat ze dat misschien wat mist. Een overgangsritueel, waarin niet alleen het afscheid nemen centraal staat, maar ook de invulling van het leven dat nog komt. Omdat je als vrouw op die leeftijd niet iets kwijt bent. Je hebt net dan alle aspecten van vrouw-zijn beleefd en geleefd en draagt ze mee in wie je bent. Ze glimlacht, vindt het wat mooi voorgesteld, maar op het volgende weekend met de vriendinnen gaat ze het delen. Niet menopauzaal, maar totaal vrouw.